johann wolfgang von goethe

möhtəşəm yazardır.amma höteni hamı sevə bilməz. bunu hər zaman əminliklə demişəm.necə ki mən özüm də onu sevə bilmirəm.çox böyükdür o mənim sevgim üçün. gənc verterin iztirabları bir zamanlar on ya onbirinci sinifdə oxuyarkən həyatımı, fikirlərimi bəlkə də kökündən dəyişən əsər idi.günlərlə, həftələrlə aylarla təsirindən çıxa bilməmişdim. lakin indi onu oxusam mənə uşaq oyuncağı kimi gələcək əminəm. sanki hər insanın həyatında mütləq bir höte dövrü olmalıdır. faustdan heç danışmıram. faustu oxumaq üçün mən gərək hələ çox böyüyəm. faust dərin əsərdir, elə belə deyil. diqqətimi çəkən bir şeyi paylaşmaq istərdim, maraqlıdır ki nasist almaniyasında ən qarı canilər, nazirlər eləcə də hitlerin özü hötenin pərəstişkarı olublar. höte məndə hər zaman fikri dağınıq, nəyi necə edəcəyinə əmin olmayan bir gənc təəssüratı oyadır. özüm də gərək başlayam fausta -*

ernest hemingway

heminqueydən danışanda ağıla ilk gələn "qoca və dəniz" və ya "əcəl zəngi" əsərləri olur. əksər əsərlərini oxumuşam. ən sevdiyim əsəri hər zaman əcəl zəngi olub və qalacaq da. amma heminquey əsərlərindən çox özünə vurğun olduğum çox nadir yazıçılardandır. onun həyatı, ehtirası. macəraçılığı hər zaman məni çəkib. bu insanın içində o qədər ehtiras o qədər böyük alov olub ki. heminqueyi gözümün qabağına gətirəndə pələng ovu edərkən görürəm. onu dağlarda əlində silah görürəm. və ya bitkin və yorğun halda barlardan birində içki içərkən görürəm. heminqueyin ən çox sevdiyim ifadələrindən biri belədr: dünya çox yaxşı yerdir.onun üçün mübarizə etməyə dəyər. heminqueyi dostları papa hem deyə çağırırmışlar. hə mən çox sevirəm onu.

kobo abe

yaponiyanın güclü yazıçılarından biri.iki əsərini oxumuşam. "qumda qadın" və "yad sima". kobonun bu iki əsəri bir-birindən çox fərqlənir.ikincidə dəhşət, nifrət və iyrənmə hiss edirsənsə (o cümlədən bəzən acıma) birincidə sakit hüzn içində yaşayırsan.qumda qadın əsəri həyatımda ilk belə stildə oxuduğum əsərdir.qəhrəmanla birlikdə sanki hər gün qumdan azad olmaq istəyirsən.yazıçı hər şeyi o qədər dərin yazıb ki bəzən hətta dərində qumu belə hiss edirsən.əsərin lap əvvəlindən əmin olsam da ki qəhrəman məhz orada, o qadının yanında qalacaq yenə oxudum və böyük zövq aldım. ikinci əsərində kimyəvi laboratoriyada iş zamanı üzünü yandıran adamdan danışılır. onun üzsüzlükdən düşdüyü komplekslər və bu komplekslər nəticəsində ətrafındakı yaxınlarını incitməsi. hər şey çox gözəl təsvir edilib. indi isə kobo abe barədə.
kobo abe 1924-cü ildə tokioda anadan olub. 1994-cü ildə elə bu paytaxt şəhərdə vəfat edib. müharibədən sonra yaponiyada avanqard incəsənətin liderlərindəndir. kobo abe 1981-ci ildə markeslə görüşüb və bu görüş onda dərin izlər buraxıb. yazıçı pinf floydun böyük fanatlarından olub. o fotoqraflıqla da məşğul olub, özü də uğur qazanıb. 68 yaşında beyinə qan sızmasından vəfat edib. oxuyun.dəyərlidir.

dan brown

iki kitabini oxumuşam.mələklər və şeytanlar və əlbəttə ki, da vinçinin şifrəsi. macəra sevənlər üçün əsl tapıntıdır.amma əsərləri boş konspirasiya nəzəriyyələri üzərində qurulub. den broun insana heç nə vermir, sadəcə maraqdan nəfəs kəsilən bir neçə saat vəssalam.amma onun barəsində ən maraqlı hadisəni danışmaq istərdim.umberto ekonun jurnalistlərlə görüşü zamanı jurnalistlərdən biri onun "fukonun kəfkiri" əsəri barəsində danışarkən deyir ki əsəriniz sanki den brounun əsərlərini xatırladır.umberto eko cavab verir ki, den broun kimdir? o özü mənim əsərimin personajlarından biridir.o ki qaldı əsərim onun əsərini xatırlada. hə, razıyam bir qədər eqoistcəsinə verilmiş vulqar cavabdır.amma yaddaşıma həmişəlik həkk edilən cümlələrdən oldu.eko haqlı idi.broun onun "fukonun kəfkiri" əsərindəki personajlardan biri olsa hətta onun üçün fəxr olardı.ekonun bu əsəri haqqında digər başlıqda yazacam.

kavabata yasunari

məşhur yapon yazıçılarındandır. qar ölkəsi, yatmış gözəllər evi kimi əsərləri ilə məşhurdur. kavabatanı çox sevirəm.oxuduqca insanı dərin, ağır bir huzur amma eyni zamanda kədər basır.kavabatanı oxuyanda elə əsərlərində təsvir etdiyi kimi uzaq sakit bir ölkədə yağan qarın altıdna gedirmiş kimi hiss edirəm özümü.qar ayağımın altında xışıldayır. xışıltıdan başqa səs yoxdur. bir də miskin yapon evləri var. kavabatanın əsərləri insanı həyacanlandırmır əksinə sakitləşdirir.payız melanxoliyası var onun əsərlərində.oxumanızı şiddətlə tövsiyyə edirəm. indi isə tarixçəsini yazım.
kavabata 1899-cu ildə osakada anadan olub. dörd yaşında yetim qalıb və nənə babası ilə böyüyüb. 1916-cı ildə, nənə babasının ölümündən sonra internata yerləşir. ingilis dili üzrə təhsil alıb. kavabata yazıçılıqdan başqa həm də muxbir olaraq çalışıb. idzudan olan rəqqasə əsərindən sonra məşhur olub. ən məşhur əsəri qar ölkəsi əsəridir. 1948-1955-ci illərdə yapon pen klubun rəhbəri olub. 1968-ci ildə yaponiyada ilk nobel mükafatı alan yazıçı olub. yazıçının ölümü sirr pərdəsi altındadır. belə ki, çoxları kavabatanın intihar etdiyini düşünür. yazıçı 1972-ci ildə qazdan boğularaq ölüb. onun yaxınları o cümlədən xanımı iddia edib ki yazıçı sadəcə bədbəxt hadisə nəticəsində dünyasını dəyişib. yazıçının intihar etmə səbəbləri çox olub. belə ki, o ölümündən az qabaq öyrənib ki parkinson xəstəsidir. bundan başqa yaxın dostu, digər məşhur yapon yazıçı misimanın ölümü yazıçıya pis təsir edib. o narkotik vasitələrə qurşanıb.

haruki murakami

çox oxunan yazıçıdır. əksər əsərlərini oxumuşam.ən çox sevdiyim iki əsəri olub: kafka çimərlikdə və günəşin qərbindən, sərhəddən cənubda əsərləridir. məncə elə ən dəyərliləri də onlardır. digərlərini sevmədim o qədər. murakaminin özünə məxsus üslubu var. sadə dialoqlar insanı cəlb edir.murakami həyatın ən sadəsindən ən sadəsindən yazır.ən asan ən adi dialoqlar qurur.yazıçılar adətən fəlsəfəyə qaçarkən o sadədir.kafka çimərlikdə əsəri bir qədər yunanların edip mifologiyası ilə bağlıdır.övladın anaya sevgisi dərin ifadə edilib.murakaminin romanlarının arasında ən ağır olanıdır. digər romanı, günəşin qərbində, sərhəddən cənubda əsəri gözəl əsərdir.estetik olaraq gözəldir.amma murakami mənə görə oxucuya böyük şeylər verməyən yazıçıdır. sadəcə oxuyub zövq alırsan. onun kitabları bir oxucunun dincəlməsi üçün olan kitablardır.dərin heç nə yoxdur. analizlik heç yoxdur. sadəcəyapon estetikasından zövq alırsan o qədər. baxmayaraq ki məşhurdur çox oxunur metro avtobus yazıçısından o yana gedə bilmir.

madame bovary

madam bovari kədərli əsərdir.əslində qadın psixologiyası deməzdim mən ona.heç də madam bovarinin hisslərini bütün qadınlara aid etmək olmaz.ümumiləşdirmək stereotip yaratmaq demək olardı.sadəcə bovari sadə qadındır.olduqca safdır.romanların təsiri ilə böyüyüb və hər zaman sevgi axtarışında olub.amma əri şarl onun istədiyi kimi insan deyil.darıxdırıcıdır.sadəcə bovari həmin insana rast gəlmir.eləcə də şarl özünə uyğun qadınla evlənmir.onların bədbəxtliyi bundadır.onlar bir-birinə uyğun deyillər.eləcə bu əsərin şərhini başqa əsərlə calayaraq vermək olar.daha doğrusu iki əsərlə: drayzerin "osvobojdeniya" (azadlıq) və tolstoyun kreyzer sonatası.bu iki povestdə uyğunsuz ailə qurmuş cütlüklərin bütün faciəsini görmək olar.eləcə də bu iki povest madam bovarinin əzablarını tamamilə izah edir.əsər gözəl əsərdir.klassikadır.analiz lazım deyil hiss etmək lazımdır.mən madam bovarini hiss etdim.onu anladım.o sevgi axtarışındadır.var dövlət boş şeydir.o əsərlərdəki klassik "ağ atlı prins"gözləyən qadınlardandır.bu gün müasir dövrdə bizə gülməli görünsə də o dövr üçün belə arzular normal idi.sadəcə madam bovarinin qarşısına çıxan kişilər ondan əclafxasına istifadə edirlər.onlar son ana qədər istifadə edib son anda qorxaraq atırlar.bax belə.oxunmalı əsərdir gözəldir.

karlos kastaneda

kastaneda oxuduğum ən maraqlı yazıçılardandır.don xuanla söhbətləri ilə bağlı olan əksər kitablarını oxumuşam. əgər kimsə sirli hindu həyatı ilə maraqlanırsa, onların möhtəşəm müdrikliyi ilə tanış olmaq, şamanlıq barədə öyrənmək istəyirsə sadəcə bu yazıçını oxumalıdır. kastaneda elə bir yazıçıdır ki onu oxuduqca sanki bir rançoda verandada oturub onunla danışır, cənubi amerikanın çöllərinə tamaşa edirdim.qulaqlarımla hinduların dodaqaltı nəğmələrini duyurdum.kastaneda əsərlərindəki kimi özü də sirli maraqlı insan olub. onun bioqrafiyası hələ də tapmacadır. belə ki, bir neçə dəfə özü bioqrafiyası barədə məlumat versə də sonradan onların uydurma olduğu bilinib. yəni hələ də onun dəqiq doğum tarixi və doğum yeri uşaqlıq həyatı barədə tam məlumat yoxdur. kastaneda qaraşın, gözləri parlaq, hündür boylu gənc olub.o həqiqətən də hindularla birlikdə yaşayıb və onlardan şamanlığın sirlərini öyrənib. doğum tarixinin ya 1925 ya da 1935 olduğu deyilir. 1998-ci ildə isə los ancelesdə vəfat edib. qocalıq vaxtında ətrafına bir qrup toplayaraq hindu adətlərini həyata keçirib, şamanlıqla məşğul olub. kastaneda deyib ki o doğurdan da yaki qəbiləsinə məxsus hindu maq don xuan matusla görüşüb.kitablarında yazılanlar həqiqətdir. ömrünün son illərində kastaneda sadəcə olaraq "şəxsi həyat hekayəsini" silməklə məşğul olub.ümumiyyətlə müsahibə verməyib və gizli və qapalı yaşamağa üstünlük verib.ciyər xərçəngindən vəfat edib. oxuyun maraqlı olacaq.siz başqa bir dünyaya düşəcəksiniz.

joseph goebbels

qebbelsin mixael romanını oxumuşam. elə səviyyəli roman deyil.sadəcə anlamaq istəyirdim axı bir insanı nə vadar edə bilər ki bu qədər insanı vəhşicəsinə qırsın.maraqlı gəlirdi mənə.qebbels mixaeli gənc yaşlarında yazıb. 25-dən çox nəşriyyata göndərsə də çap edilməyib. sonradan təbliğat naziri olduqdan sonra əsərinə əlavələr edərək (əlavələr hitler barədə idi- təbii ki tərif) istədiyi qədər çap etdirdi.o əmin idi ki möhtəşəm roman yazıb.niyəsə buna inanırdı.amma romanda başdan ayağa höte təsirini hiss etdim.elə romanın özündə də qebbels dəfələrlə hötenin adını çəkir və ona pərəstişindən danışır. hötenin gənc verterin iztirabları əsərinin olduqca zəif, pis oxşarı da demək olar bu əsərə. mixael roman boyu axtarışdadır.özünü axtarır, nə istədiyini bilmir.bütün roman boyu bilmək istədim mixael nə istəyir amma anlaya bilmədim. van qoqu çox sevir, onun kimi yaşamaq istəyir və şaxtaçılarla çalışmağa başlayır.əsər başdan ayağa yamaqdır.mixael elə onun bunun təsirində yaşayan qəhrəmandır.gah verter olur gah van qoq olur.əsərin daha bir məqamı diqqətimi çəkdi.qebbels bütün nasist mənəviyyatını ortaya qoyaraq rus ivan voynarovski ilə mübarizə aparır.ivan internasionalizm tərəfdarıdır.mixael isə təmiza nasistdir. sonra guya xəyali olaraq mixael onun üzərində qələbə çalır.bundan başqa, qebbels əsərdə hitleri olduqca gülünc şəkildə əlavə edib və yenə yamaq şəklində.belə ki, o bir yığıncaqda olur və natiqin nitqini dinləyərək ağlayır.həmin natiq isə kimdir yəqin təxmin edərsiniz. hitler. qebbelsin romanı zəifdir.zəif olması ilə bərabər onun özünün komplekslərini ifadə edir.qebbels şikəst olub, eybəcər olub. heç vaxt döyüşməyib, əsgər olmayıb. və bunlara görə həmişə kompleks daşıyıb. mixael onun komplekslərinin yığınıdır. əsər nəsə öyrətməyəcək. amma analiz etmək istəsəniz oxumaq olar.

jorj amadu

jorj amadu elə çox sevdiyim latın amerikan magic realizminin nümayəndələrindən biri, braziliyalı yazıçıdır. sonsuz torpaqlar əsərini oxumuşam. iki cildlik roman möhtəşəmdir. sadəcə möhtəşəm. cənubi amerika kofe plantasiyalarında amerikalı biznesmenlərin maxinasiyaları, o gözəlim meşələrin necə yerli əhalinin əlindən alınmasını, yerli qanunların çeynənməsini və s.-ni anladan romandır. romanı oxuduqca kapitalizmə nifrət etməyə bilmirsən. bu da təbiidir. amadu solçu yazardır.
bir az da bioqrafiyasını və haqqında məlumatı yazım.
jorj amadu 1902-ci ildə braziliyada, itabunada doğulub. 2001-ci ildə elə braziliyada, salvadorda vəfat edib. rio de janeyro universitetində hüquq oxuyarkən kommunizmlə tanış olub. kommunist partiyasındakı aktivliyinə görə dəfələrlə ölkəsindən sürgün edilib. fransa, çexoslavakiyada yaşayıb. dəfələrlə sovet birliyində olub. 1952-ci ildə vətəninə qayıdaraq yaradıcılıqla məşğul olub. 1937-ci ildə yazdığı qum kapitanı əsəri daha məşhurdur. əsərə film də çəkilib. musiqini isə məncə çoxumuz bilirik. amadunun əsərləri 50-dən çox dilə tərcümə edilib.

albert camus

kamyunun üç dörd əsərini oxumuşam. amma deyə bilmərəm hə kamyudursa hamısını sevirəm yox. mən onun daha çox vəba əsərini sevmişəm. dərin kitabdır çox dərin.o kitabı analiz edərək çox nəticələrə gəlmişəm. məsələn, ən sevdiyim və mənə ən çox təsir edən səhnə, ailə üzvləri vəbadan ölən bir şəxs ağlayaraq evini yandırır. bu vaxt əvvəllər onunla mehriban olan qonşusu qaçaraq evə girir və yanğından sağ qalan kreslonu daşıyaraq aparır. bu o deməkdir ki vəba gəldisə insanların nə edəcəklərini bilmək olmur. saramaqonun korluğu ilə müqayisə etmək olar. kamyunun bəlkə də məncə bütün gücünü qoyduğu əsərdir.yad isə... bilmirəm.yad məndə o qədər ziddiyyətli fikirlər oyatdı ki.yox anasının ölümünə görə mən onu söymədim əksinə heç təsir də etmədi.amma niyə sonda o gənci öldürür o mənə çatmadı.sadəcə psixi problemli insan kimi baxdım qəhrəmana və kitabın üstündən keçdim.nə vaxtsa qayıdacağıma əmin olaraq keçdim. bəlkə də düzgün zamanda oxumayıbmışam.

xorxe luis borxes

borxes bir neçə dəfə oxunmalı yazardır. bir dəfə oxuyub mən borxesi oxumuşam deməklə olmur.borxesin kitabları ağırdır.və niyəsə onu oxuyanda həmişə gözümün önündə fikirli, gözləri dərin çox dərin bir yazıçı canlanır.hələ ki bütün toplusunu iki dəfə oxumuşam.üçüncüyə ümid edirəm. ən çox sevdiyim və mənə təsir edən əsərləri qum kitabı, heç kim və heç nə, ölümsüz olub. borxesin dili çox gözəldir.oxuduqca sözlərin (məhz sözlərin, hadisələrin deyil) içində axır insan. üzürsən o sözlərin içində.özü də elə belə sözlərin yox "sirli" sözlərin içində. borxesin əsərləri əfsanəlidi. mütləq o qədim dövrləri homeri o qəribə gözəl iyi olan qoca kitabları gözünün qarşısına gətirirsən. səhraları görürsən. borxesin şəxsində səhv olaraq qəbul etdiyim çox şeylər olub. məsələn diktatorla dostluq etməsini ona bağışlaya bilmirəm. amma bu mənə mane olmadı ki onun əsərlərini sevə sevə oxuyum.

karlos fuentes

karlos fuentes latın amerika magic realizmin ən görkəmli isimlərindən biridir. iki romanını oxumuşam və qısa desəm üslubuna özünə aşiq olduğum yazıçıdır. indiyə qədər çox roman çox müəllif çox kitab oxumuşam amma fuentes kimisinə ilk dəfə idi rast gəlirdim.fuentesin kitablarını oxuduqca sanki yazarın səsini eşidirdim.sanki dumanlı bir gündə böyük çox böyük okeanda qayıqda gedirdim və fuentes mənə əsərini oxuyurdu.solçu yazardı.ən məşhur əsəri "artemio krusun ölümü"dür. vuruldum əsərə.ilk dəfə elə bir üslub görürdüm. sanki qaranlıq zil qaranlıq otağa girirsən.əvvəlcə heç nə görmürsən və anlamırsan.sonra yavaş-yavaş gözün qaranlığa alışır və əşyaları seçirsən.sonra kibrit yandırırsan sonra şam sonra işığı.bax beləcə yalnız əsərin sonunda sən o qaranlıq otağı tam görə bilirsən.əsər artemio krusun ölüm, can vermə anından doğulana qədərki bütün həyatını anladır. bütün roman boyu mən artemio krusa haqq verməklə haqq verməmək sevməklə nifrət etmək arasında qalmışdım.bütün əsər boyu mən orada, artemio krusun ölkəsində yaşayırdım.inqilabın ortasında olan bir əsgərin, bir xəyanətkarın, bir əzabkeşin, bir milyonçunun, bir istismarçının, bir fırıldaqçının, bir ağıllıının, bir həssasın və s. ikinci kitabı isə "qoca qrinqo" kitabıdır. amerikalı bir yazıçı jurnalist ambroza birs qoca yaşında hər şeydən bezir.bir barda bir pilləkəndən yıxılaraq və s. kimi ölmək istəmir və bütün dostlarına bir-bir məktub yazaraq yollanır meksikaya.inqilabın ocağına, ölməyə. bura qədəri doğurdan realdır.baş vermiş hadisədir. qalanını isə fuentes yaşadıb. bu romana roman mistika da deyirlər. oxunmalı ən önəmli yazıçılardan biridir.

jose saramago

Saramaqonun üç əsərini oxumuşam.isanın incili, təxirə salınmış ölüm və Korluq. Məni həbs edən əsərlər olub üçü də. Həbs deyəndə hər mənanı nəzərdə tuturam. Hər üç əsər psixologiyama təsir etmişdi.isanın incilindən başlamışdım onu oxumağa.Çətin oldu üslubuna alışmaq.Saramaqonun heç bir əsərində dialoqlar bölünmür, heç birində bu şəxs iki nöqtə dedi iki nöqtə filan yoxdur.Oxucu özü müəyyən etməlidir kim nəyi dedi kim nə cavab verdi.Kitabı oxuyan zaman məndə belə bir təəssürat yaranırdı ki, isa əslində peyğəmbər deyil, tarixi varlıq deyil. Romandakı isa mənəm, sənsən, odur, bütün insanlıqdır. Əslində isanın vasitəsilə Saramaqo bunu göstərməyə çalışıb.insanlığın halını.Əsərin minalı, bombalı bölgələrindən birincisi isanın atası ilə çar irodun məsələsidir. isanın atası təsadüfən öyrənir ki irod Vifleymdəki körpələri qırmağı əmr edib.Lakin o şəhərə gedib insanlara xəbərdarlıq etmək əvəzinə var gücü ilə mağaraya, ailəsinin yanına qaçır, isanı qorumağa çalışır.Bütün əsər boyu istər isanın atası, istər isa özü bu günahın altını çəkirlər.
Amma mən isanın atasını günahlandıra bilmədim.Çünki şərait insanın hansı hərəkəti edəcəyini müəyyənləşdirir. Mən hətta özümə də əmin deyiləm ki, eyni şey olsa başqalarını xəbərdar edərdim yoxsa ailəmi qoruyardım. Şeytanla Allahın isayla söhbətləri qəribə gəlmişdi.Adam yenilik edib o sözsüz. Tüklərim biz biz durmuşdu. ilk söhbətdə Allahın belə bivec, kinayəli, yuxarıdan aşağı danışması nə yalan deyim şoka saldı.isa ilə Məryəmin sevgisi göstərir ki əslində isa da sevə bilir. hətta nəinki sevə, adi insanlar kimi anasına ona inanmadığı üçün nifrət də edə bilir. Saramaqonun kitabı başdan ayağa kinayədir. Bir sözlə məsləhətli yazıçıdır.Düşündürür.isanın incilində ən çox sevdiyim sitat isə belə idi: Ey Allah, elə bir gün olacaqmı ki övladlarının qarşısına səhvlərini etiraf etmək üçün çıxacaqsan?
Korluq barədə isə burada yazmışam: http://www.soz6.com/nedir/8120/ensaio-sobre-a-cegueira

lev tolstoy

tolstoyun romanlarını kənara qoyuram.ən çox sevdiyim povestləridir. möhtəşəm povestləri var. hə bu günün insanı üçün çətindir onları oxumaq. uzun uzun təsvirlər və cümlələr yorur adamı.amma heç nə demirəm elə bircə qafqaz povesti hər şeyə dəyər.qafqaz povesti peterburqun bal zallarından bezən imkanlı zəngin necə deyərlər bəyaz simalı zabitlərdən birinin qafqaz səfərindən bəhs edir. heç kəs gözləmir ki zabit o qədər uzun müddət qala bilər qafqaz dağlarında.amma qalır. zaman keçdikcə daha çox vurulur dağlara dağ insanlarına. dağ insanları dürüst olurlar səmimi olurlar. zabit onlar kimi olmağa çalışır, çərkəz olmaq üçün hər şeyə əl atır.onlar kimi geyinir.amma yox, ola bilmir onlardan biri.onlar zabiti qəbul edə bilmirlər.o bilmir o dağların adətini ənənəsini.o qafqazlı olmayıb.qafqazlı olmaq üçün elə doğulasan gərək.sonda sevdiyi qız da baxmayaraq ki zabitdən xoşlanır yenə də onu seçmir.dağ oğlunu igir çərkəzi sevir. kitabı qısa xülasə etdim.amma oxuduqca daha xoş gəlir adama.insan özünü orada o dağlarda hiss edir.o dağlıların arasında ki intiqamları da nifrətləri də sevgiləri də kişi kimidir.mərddir. tolstoyun dili bir az sərtdi.hətta təbiət təsvirlərində belə elə də yumşaq deyil.bir az kobud təsir bağışlayır o mənə.romantikasında belə.güclü yazıçıdı.istənilən halda

ensaio sobre a cegueira

saramaqonun korluq əsəri altında böyük bir zirzəmi yatan əsərdi.bu böyük zirzəmidə əslində üst qatda olanlardan daha fərqli şeylər var. filminə baxdım. məncə filmin rejissoru da kitabı sadəcə fantastik maraqlı film kimi insanlara təqdim edib. halbuki kitabın mahiyyəti tamam başqadır. saramaqo demək istəyir ki, əslində epidemiya artıq çoxdan dünyanı bürüyüb.artıq çoxdan insanlar kordurlar. özləri də bilmədən kordurlar. artıq çoxdan korların təşkilatlanması gedib. korlar bir-birindən yemək oğurlayırlar, bir-birinin qadınlarını zorlayırlar. çöldə daha ayıq olanlar, silahlarla onları qırmağı gözləyərkən korlar bunu unudublar. onlar bir-birini qırırlar. kitabın ən ciddi yerlərindən biri qəhrəmanlar küçədə gedərkən korların toplaşıb nitq söyləməsidi mənə görə. korlar toplaşaraq müxtəlif "izm"lərdən, toplaşmaqdan danışırlar. gülməli görünür, deyilmi? dünyada yemək bitib, küçələrdə itlər insan meyidlərini yeyirlər. insanlar vəhşi heyvanlara dönüblər, amma hələ də hansısa izmlər müzakirə edilir. daha ciddi yerlərdən biri dövlətin korlardan qurtulmaq üçün atdığı addımlardır. budurmu insanlığı qoruyan dövlət? budurmu əslində guya xalqın yaratdığı və xalqın ehtiyaclarını qarşılamaq üçün olan dövlət?!
üçüncü məqam məhz qadının məqamıdır. artıq insanlar gözlərini açarkən, görərkən qadın nədənsə kədərlidi, göyün üzünə baxır və kor olmaqdan qorxur. bu artıq onun əzabdan qorxmasıdı. o korluğun nə demək olduğunu bilir. insanların bir-birini yeməsini, hətta ərinin belə onu aldatmasını. bütün dəhşətləri görəndən sonra birdən birə insanların görməsi onu narahat edir. axı hər şey yenə əvvəlki kimi olacaq. axı hər şey yenə əvvəlkinə qayıdacaq. insanlar heç nə olmamış kimi yaşayacaqlar. mehriban qonşun hər səhər sənə salam verəcək və sən heç vaxt bilməyəcəksən ki görəsən belə bir şey doğrudan yaşansa o qonşu səni zorlamayacaq, öldürməyəcək, karantinə verməyəcək və evini mənimsəməyəcək.
bax qorxu bu idi. kitab mənə ən çox təsir edən kitablardan biri oldu. səhərə qədər və bütün gün başım fırlandı. o qədər çox fikir, o qədər çox düşünməli şey var idi ki. üstəlik kitabın verdiyi psixoloji təsir. bir sözlə sadəcə əzab çəkdim. məsləhətdir. oxuyun amma düşünərək oxuyun. macəra kitabı kimi yox.