bugün ən yaxın dostum bu mahnını paylaşıb və başlıq olaraq. “hələ də” yazıb.
ən son 10 il bundan əvvəl siqaret çəkən mən, nə çətinliklərdən keçmişəm bu 10 ildə amma ilk dəfə siqaretə sığındım.
17 ildir dostuq, eyni məktəbdə, eyni sinifdə, oxuyub eyni hazırlıqlara getmişik və qonşu olmuşuq. indi ayrı ölkələrdə yaşasaq da tez-tez hal-əhval tuturuq birbizimizdən. mahnının yada saldıqları bir yığın peşmançılıq və acıdır. 11-ci sinifdə oxuyanda məşğələlərin birinə jalə adlı qız gəlmışdi, çox gözəl, səmimi və ağıllı qız idi. elə ilk zamanlardan turalın xoşu gəlmişdi jalədən. qısa müddət sonra məşğələ adı ilə nömrəsini alıb danışmağa başladı sonra da artıq yarı-sevgili, yarı-dost kimi münasibətləri başladı. jalə haqqında heçnə bilmirdi tural yavaş-yavaş öyrəndikcə vəziyyət qarışırdı. jalə nənəsiynən kirayədə tək yaşayırdı özünün də dediyinə görə başqa heç kimi yox idi. 17 yaşın verdiyi ərgənlik dəliliyi və mental dəyərlərin basqısının yaratdığı o “yaxşı oğlan” havası var hər ikimizdə də, nə də olsa dostumun sevdiyi qız idi öyrənməli idik haqqında hər şeyi. əvvəl kirayədə qaldığı əraziyə gedib dost-tanışdan soraqlaşdıq. o günü unutmaq hətta imkanım olsa silmək istəyirəm. biz ərgən gənclərin ən qorxduğu şey olmuşdu. jalənin anası el arasında məşhur olan adı ilə desək “qəhbə” idi. 4 il əvvəl (jalənin 13 yaşı olanda) bir kef məclisindən qayıdanda avtomobil qəzasında ölmüşdü. o vaxtdan nənəsi baxırdı qıza amma jalə böyüdükcə və gözəlləşdikcə qonşuların gözündə anası ilə eyni tərəziyə qoyulmağa başlamışdı. elə bu səbəbdən köçmüşdülər o ərazidən. ikimizdə eşitdiklərimizdən göt-baş olmuşduq, neynəyəcəyimzi bilmirdik. tural nə qədər mental tərəfi ağır bassa da, yaxşı tərəflərini qabardırdı söhbətin. “ belədi ki, o vaxt 13 yaşı varydı jalənin, uşaq idi də, həm odi sən özün də tanıyırsan jaləni elə qız ddeyil. həm də unudulub gedər də, anası çoxdan ölüb uje” o vaxtkı “yaxşı oğlan”lıq damarım hər nə qədər imkan verməsə də susdum. beləcə davam elədi münasibətləri. 3-4 ay sonra şəhərdə bayram tədbiri vaxtı yığılıb getmışdık tədbirə. jalənin köhnə sinifyoldaşlarından bir standart ağzıqaza tipin öküz kimi davranışından sonra eyni mövzular yenə üzə çıxmışdı. artıq bizim məktəbdəki bir çoxları da bilirdi məsələni, bir neçə gün sonra da artıq bütün məhəlləyə yayılmışdı söhbət. mən razı olmasam da tural hələ də vecinə almırdı söz-söhbətləri. 3 ay da keçdı birtəhər və imtahandan sonra jalə yaxşı bal topladı amma tural qəbul ola bilmədi. elə ən çətin məqam da burda oldu.
tural əsgərliyə getməli idi, jalə isə bakıya. belə halda tural ailəsinə vəziyəti açıqladı və təbii ki, reaksiya gözlənilən kimi oldu, “qəhbənin qızını gəlin edə bilmərik”. tural əsgər getdi, heç nəzuniyyətə də gəlmədi 1,6 il. jalə isə nənəsi ilə bakıya getdi. 5 il sonra nərimanovda bir gecə klubunda görmüşdüm jaləni, anasının yolunu tutmuşdu, amma istəyərək yox, mən məcbur etmişdim, tural məcbur etmişdi, turalin ailəsi, qonşuları, qohumları, o ağzıqara sinifyoldaşı, bir sözlə hamımız.
bir-birimizi görməzlikdən gəldik o an, sonra mən çıxdım. sonradan haqqında elə bizimlə bərabər məşğələyə gələn qızdan öyrəndiyim şey 3-cü kursda oxuyanda nənəsi rəhmətə gedib. elə o məşğələdəki qız da eyni əda ilə dedi ki, “jalə də anasının yolunu tutub, yaxşı ki tural o vaxt səhv etməmişdi, yoxsa bu qız elə nə olursa olsun qəhbəlik eliyərdi”.
utandım sözlük, çox utandım yerə girdim, özümü çox günahkar hiss edirəm, niyə indiki düşüncələrim, yanaşmam o vaxt yox idi. bilmirəm nə edə bilərdim amma yenə də çox peşman hiss edirəm.
tural əsgərlikdən sonra mumya kimi qayıtdı, 1-2 ilə toparlandı amma arada hələ də yadına düşür, ən son 14 ay əvvəl azərbaycana qayıdanda danışmışdıq bu haqda. hələ də özünü günahkar hiss edir.
bu mahnı da jalənin tural əsgərliyə gedəndə “qəhbənin qızını gəlin eləyə bilmərəm” mövzusundan sonra turala göndədiyi mahnı idi.
türkiyəyə yenicə gəldiyi zaman dostumun başına gəlmiş hadisə:
- kızım ailenizin durumu nasıl?
+ şükür abla, babam ailesini dolandırıyor.
-ne?? baban kendi ailesini mi dolandırıyor?
+evet tabii, başkasının ailesini dolandıracak değil ya
- error
son 7 ildi yalnız yaşayıram indi ümumiyyətlə başqa bir ölkədə tanımadığım insanların əhatəsində. ən çox təkliyi hiss etdiyim an, təklikdən qusduğum an ad günümdə olmuşdu. ən qəribəsi yanlızlıqla mübarizə apardığını zənn etməkdir. illərin təkliyi mənə mükəmməl yemək bişirmək bacarığını bəxş edib. ad günümə levengi hazırlayırdım 2 saat əlləşdikdən sonra alındı. mağazaya içki vi meyvə almağa getmişdim alma və içki aldım. normalda o fəsildə yağış olmaz amma güçlü yağış var idi. mağazadan çıxıb evə qayıdanda 3 pivə və 4-5 almanı saxlamadı torba çırıldı mən dərhal pivələri tuttum ki düşməsin. yan tərəfə əyilən torbadan almalar töküldü. güclü yağış, ətrafda almalar, ilk dəfə tək olduğumu hiss etdim bu qədər dərin. elə bil o almalar illərdi təkliyə qarşı özümdə saxladığım dirəncim idi bir bir yuvarlandı gözümüm önündə. 30 saniyə təxminən qaldım o vəziyyətdə almaları yığmadan getdim evə ad günü şamını ləvəngiyə sancdım çətinliklə. elə qeyd etdim tək başıma ilk dəfə idi tək olduğuma üzülmüşdüm.
bir dəfə 6 erməni xanımla tanış oldum. çox dünyagörmüş, savadlı idilər. 6-sı da erməni, rus və ingilis dilindən əlavə bir əcnəbi dil bilirdi. aramızda dolma, sarı gəlin tipli söhbətlər olmadığına görə çox mehriban olduq və son gün ayrılanda bələ bir cümle işlətdi biri: 'biz iki bədbəxt xalqıq ki, təhsilsizlik ucbatından siyasətçilər ömür boyu üzərimizdən pul qazanıb, olan isə biz sıarvi vətəndaşlara olub'
onu da öyrəndim ki, dövlət səviyyəsində burun əməliyyatı programı var və istənilən şəxsə (xüsusən qızlara) kiçik yaşlarında əməliyyat olması üçün yardım göstərilir.
bir məqamı da qeyd edim ki, onlar da aşırı dərəcə mentalitetə bağlıdırlar və bakirəlik çox önəmlidir.
iddiasını avtomatik dəyişməsi üçün iddia edən yazarın məni görməsini istədiyim başlıq.
bir dəfə bir yaraşıqlı dostumla bir alış-veriş mərkəzindəyik. dostum yan masadakı 2 qıza baxaraq əlaqə yaratmaq üçün variant axtarırdı. mən laptopnan layihə bitirməyə çalışıram hazır müfte wifi tapmişkən. bir ara ayıldım ki uje dostum masadan-masaya danışır. sonra onlar bizim masaya keçdi. mən hələ də girişmişəm ki, deadlineyə az qalıb. bir an ayıldım ki, dostum bu qızları axşam evə dəvət edir film izləməyə. dostumun bəyəndiyi qızın rəfiqəsi dedi ki:
- 4 müz?
dostum: hə
qız: ceyda gide bilir de ben almayayım yaaa .. bu ara mən ayıldım sanki )
dostum: neden?
qız: arkadaşını beğenmedim.
dostum: pırlanta gibi çocuktur.
qız: sanki allah seni 2 uzatmalı futbol maçında yaratmış ama arkadaşını 30 saniyelik reklam arasına sığdırmış.
mən: nə mən ala nə gözdüyürsüz ki, nəsə cavab verə bilərəm belə söhbətdən sonra? komp. falan bağladım. dərindən nəfəs aldım.
nəticə: çox da şey eləmiyin
ikinci ağızdan dinlədiyim və həyatım boyunca eşitdiyim ən kreativ yox deməyin hadisəsini paylaşıram.
rayonların birində bir qızı sevən dostumuz bakıya oxumağa gəlir. bir neçə il sonra bakıdakı dəyişikliklərə də alışmağın verdiyi cəsarətlə bu qardaş kəndə qayıdar-qayıtmaz sevdiyi qıza xəbər göndərir bəs "mən səni sevirəm. əgər ürəyin varsa kəndin əəğinə (aşağı hissəsinə) gəl" özünən əmin şəkildə cavab gözləyən qardaşa illər keçsə də unutmayacağı bir yox cavabı gəlir.
- kimm?? saməddin? gedinn ona deyin ki, sışdığım yerdə görsəm ki saməddin gəlir heç ayağa qalxmaram.
həmin dostumuz hələ də o hadisənin şokunu yaşamaqdadı. o qızı da qohumlarınan birinə geyindirdilər getdi.
uşaqlıqdan bəri qalan bir travmadı. tısbağaları görəndə kövrəlirəm.
8-9 yaşım olanda məhlədəki böyük uşaqlar binanın qabağına çaydan tutduqları tısbağanı gətirmişdilər. mühitini dəyişən tısbağa çanağından çıxmırdı qorxudan. başına gəlməyən qalmamışdı. sonda bir gün qabığını yoxlamaq üçün üstüne kubik atmaq istədilər. qışqırıb ağladım səsimə binadakı hamı yığılmışdı. məni evə apardı anam balkondan baxdım ki bir səydıllax əlində kubik tısbağanın yanında dayanıb. nə qədər qışqırdımsa da kar eləmədi çanağın səsi və qan içindəki tısbağa görüntüsü bir ömür getməyəcək ağlımdan. 2 gün ağladım, məktəbə getmədim, evdəkiləri danışdırmadım. sonra uşaq ağlıynan intiqam alacam deyib daşla başını yarmışdım qonşudakı o xiyarın. hardasa 15 il keçib hadisədən hələ də tısbağa görəndə qəribə oluram.
sözügedən hadisədə öpüşməyən gənclərə təpik atan jurnalistdir. adam yazıb ki, öpüşməyə hazırlaşırdılar ki təpik atdim. yəni bunun özü də mübahisəli haldır nəyə əsaslanıb öpüşəcəklərini yəqin etmisən? bundan əlavə olaraq cəmiyyət fərqli düşüncəli insanların toplusu olduğundan bir başqasının düşüncəsinə görə kiçik uşaqların bunu görməsi qəbul olunmazıdr. bunu da başa düşmək olar necə ki sən azadsan qarşındakı insan da azaddır falan filan. hər şeyi anlamaq olar. amma o tərbiyəsinin pozulacağından qorxduğun uşaqların gözü önundə "ay eşşək, utan zad " deyib təpik vurmaq uşaqlara ömür boyu travma yaşadacaq. o uşaqlar böyüdükcə də kiməsə qarşı sevgi məhəbbət hissinin açıq şəkildə nümayişindən qorxacaq. çünki rol model olaraq qəbul etdikləri ataları onların gözü önündə kimisə qucaqlaşdığına görə təpikləmişdi. belə səydıllax paradoksal vəziyyət. hər dəfə deyirəm ki bu ölkə daha nəyi ilə təccübləndirə bilər axı məni ama yenə də tapır nəsə və hər gün kiminsə yerinə utanıram.
hələ özünə marketoloq deyənlərin bunu gündəm olaraq qəbul edib taksi şirkətinin dijital kontenti üçün istifadə etməsi niyə ölkəyə qayıtmamalıyam (marketing sferası baxımından) sualına ən azı 2-3 aylıq daha cavab olmuşdur.
#216104
dünən axşam yuxarıda yazdığım hadisə zamanı tanış olduğum iki xanımla görüşdük. istanbula tutunma səbəblərdindən olan yaxşı dostlara çevrilmişdi onlar da son 8-9 ayda. goodbye party edirdik. hə onlar da gedir. türkiyədə yaşananlar hamı kimi onları da qaçmağa məcbur edir.
həftə içi və xüsusən bazar ertəsi olduğu üçün getdiyimiz məkan dolu deyildi, bir küncə çəkilib içib söhbətləşdik. 1 saat sonra artıq 12 nəfər gəlmişdi. pivələr bir-birini əvəz edirdi ama hamımızın içində bir buruqluq var idi çünki artıq hamımız getmək istəyirdik bu ölkədən. 1 saat da keçdi təxminən və artıq 6 nəfər qalmışdıq. 3müz və bir misirli, bir rus bir də yarı türk yarı alman qaqaş. pubdan çıxanda artıq saat 12ni keçmişdi. dedim gedək elə tanış olduğumuz yerə - unkapanına plov yeyək sonra sağollaşarıq. getdik hərşeyin başladığı yerə plovlardan sonra onları boza içməyə türkiyənin ən qədim bozacısına apardım. osmanlı zamanınan (səhv etmirəmsə 1870 ) qalan bozacıya. hər nə qədər bəyənməsələrdə yedik (içməli deyildi, qatı idi digərlərinən fərqli olaraq)
əslində vaxtı uzadırdım istəmirdim belə sağollaşıb ayrılaq. bu zaman ərzində xeyli hadisə yaşayıb əylənmişdik, səyahət etmişdik. vaxt çatanda sağollaşdıq və khyla dedi ki:
- nə vaxt plov yesəm yadıma sən düşəcəksən
axşam saat 2də evə çatdım. içki baha olduğu üçün yaxşı çaxır olanda qurtum qurtum içirəm ki tez bitməsin. amma bu dəfə qalan 2 fincan çaxırı da içdim yatdım. təxminən 2 saat sonra khyla və klaris isveçrədə olacaq və yeni həyata başlayacaqlar. mən isə 2 saat sonra metroya minib insanları müşahidə etməyə davam edəcəm.
amma onu bilirəm ki, artıq qərarım qətidir və qarşıdakı 2 ay ərzində istanbulu tərk edəcəm həm də çox uzun müddət dönməyəcəm. növbəti ölkə cənubi amerikada olacaq. könüllü də olsa, ancaq yatmağa yer də versə gedəcəm. həm ispanca öyrənməyə həm də bütün bu neqativ insanlardan qurtulmağa. indilərdə sevgilisi əsgərlikdə olan qızların sms gözlədiyi kimi e-mail gözləyirəm perudan. ondan da cavab gəlməsə çiliyə müraciət edəcəm.
arada adam darıxır, yazmaq istəyir mən də döşədim bura.
14.03.2017
baş prokurorluqda qadın cinayətlərini araşdiran bir dostumuzun danışdığı real cinayət hadisəsini xatirlatdı.
eyən bunun kimi bir vəziyyətdə gəlinin bakirə olmadığını idiia edən bəy gəlinin başını kəsmişdi. ekspertiza rəyində məsələnin bəydən qaynaqlandığı və gəlinin bakirə olduğu anlaşılmışdı.
qadına, onun bədəninə, qərarlarına, bütün həyatına mülkü kimi baxan, beyni iki ayağının arasında olanlarla eyi cəmiyyətdə nəfəs belə almağa utanır adam.
həə bunu da umbaylayın, facebook twitter deyil ki, sizə yeni şəxsiyyət qazandırsın özünüzü maskalayasınız onsuz da kim olduğunu bilməyəcik umbayla gəlsin.
Bu gün iş yoldaşlarımnan birinin atası dünyasını dəyişdi. Özü də gözlənilən idi, xəstə və yaşlı idi adam. Səhər Mustafa bəy bildirdi ki, hər an xəstəxanaya gedə bilərəm atamin vəziyyəti yaxşı deyil son 2 gündə. Mustafa bəy əslən sivaslıdır, 45-50 yaşlarındadır və elə sivaslılara xas igid görünümlü, cüssəli biridir. Hər nə qədər gözlənilən olsa da ölüm xəbəri sarsıtdı Mustafa bəyi. 2 ildi yan-yana çalışdığım ən çətin zamanlarda belə soyuqqanlı olan adam neçə aydır hazır olmasına baaxmayaraq gözlərimin önündəcə çökdü xəbərdən. Ağladı, səssiz-sədasız, sadəcə ağladı. Susaraq hönkürdü sanki. Sonra da getdi. Yemək fasilədində digər iş yoldaşım dedi ki, rəhmətə gedən Mustafanın doğma atası deyil. Mustafanın atası o uşaq olanda atıb gedib və anası imkansızlıqdan onu uşaq evinə verib. Sonradan ailə həyatı quran ana mustafanı da yanına alıb. Rəhmətə gedən kişi də Mustafanı uşaqlarından ayırmayıb, oxudub və şərait qurub. Qəribə hiss idi. birini itirmək, hətta itirməyə hazır olduğun anda belə çətindi. Ən əsası isə yaşanmış xatirələr falan deyil, əziyyətlə əldə etdiklərini qeyd edəndə yanında sevdiklərinin olmamasıdır.
Ən son dünən axşam danışdım atamla, həftədə 1 dəfə skype edirik, amma sanki hər dəfə 1 il daha yaşlanırmış kimi dəyir gözümə. Nə qədər sıxıntılarının, çətinliklərinin olduğunu bilsəm də gizlədir, hər şey yaxşıdır deyib yola verir məni. "Bəs yaşın da keçib çoxdan, evlən ay bala, çətindi qəriblikdə tək yaşamaq" cümləsini isə avtomat pilota bağlayıb hər dəfə təkrar edir.
Atamın ən sevdiyi mahnıya qulaq asıram indi.
bir dəfə üstün dökmen hocaya valideynlərdən biri belə bir sual verir? ' oğluma neçə dəfə demişəm ki, oxu, hər gün də deyirəm amma yenə də bir faydası olmur. niyə ?'
üstün dökmen: təsəvvür edin ki, sizin bir qohumunuz dəmir yolu xətti yaxınlığında yaşayır və gündə bir neçə dəfə evin lap yaxınlığından qatar keçir. siz onlara qonaq gedirsiniz və gecə saat 4-də qatar evin yaxınlığından keçərkən səs-küydən dik atılıb oyanırsınız, lakin sizdən başqa evdə heç kim oyanmır. sizə təəccüblü gəlsə də insan beyni eynən belə çalışır. mühitə alışma sürəti və adaptasiyası özünəməxsusdur. ev sahibləri də ilk dəfə bu evə köçərkən eyni problemləri yaşayıblar lakin qısa bir müddət sonra alışıblar və artıq gecə, yuxunun ə şirin yerində belə güclü səs-küyə oyanmırlar/reaksiya vermirlər. sizin övladınız da eynən sizin 'oxu, oxumalısan, oxumasan özün çətinlik çəkərsən' ifadələrinzə alışıblar.
məsələn siz kompyuteriniz çalışmayanda qarşısına keçib, ' niye işləmirsən? özün bilərsən tipli cümlələr işlətmək əvəzinə problemin nədə olduğunu araşdırır sonra isə problemin həlli üçün addım atırsınız. övladınızla da eyni şəkildə davranmalısınız, öncə oxumamaq səbəbini, öyrənməlisiniz və daha sonra uyğun motivasiya yolu seçməlisiniz'
(baxma: üstün dökmen)
sosial şəbəkələrdə də bu tipli yanaşmalar gördüm #239775
əmir qulu olmaq anlayışı mənə görə daha fərqlidir. məsələn üniversitetdə müəllim və ya xəstəxanada tibb bacısı işləyən biri zorla yapa üzv edilə və bəzi tədbirlərə məcburən aparıla bilər bu qaçılmaz reallıqdır. müəyyən səbəblərdən (ailənin iqtisadi və sosial maraqları ucbatından ve.s) bunlara dözmək olar. məcburiyyətlə seçimin arasında incə yox ərə getməmiş qız qaşları kimi qalın bir xətt var. məsələn zərdabda, yevlaxda, gəncədə və unutduğum digər bölgələrdə prezidenti qarşılayan zaman səsləndirilən fikirlər, bənzətmələr, oxşatmalar, tapmacalar falan bir seçimdir. gözə girmək istəyən, qabağa getmək istəyən kəslərin seçimdir, yoxsa 85 yaşlı dayının "allah ömrümnən alıb ömrünə calasın" deməsinin məntiqi açıqlaması yoxdur. eləcə də bu hakim bəy, görüşlərdə falan məcburi iştirak etsəyi anlamaq olardı, lakin sevərəkdən, 9 il iş istəyən prokurorun qərarına istəyərəkdən, gözə girsin deyə, market alış-veriş kartlarına bonus verən kimi 1 il də özünnən əlavə edən, gənc insanın həyatını görməzdən gələn hakim əmir qulu deyil, doymayan və daha çoxunu istəyəndir.
black sözünün qara mənasında işlədilmədiyi ifadə.
black sözü həm də xeyir götürməmək (mayada qalmaq) mənasına gəlir. buradakı black sözünün mənası da edilən yüksək endirimlərlə bağlıdır. şirkətlər bəzən xeyir götürmədən sadəcə məhsulun transport və bəzi kiçik xərclərini qarşılayan məbləği maya dəyərinə əlavə edərək satırlar. bu şükran günün qeyd oldunduğu ölkələrdə həm də marka imici ilə bağlıdır.
yəni müsəlmanlarla və ya cümə günü ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Habil Əliyevdən təsirlənərək kamançanı öyrənmək üçün Bakıya köçmüş və ədalət vəzirov dan dərslər almiş dağıstan yahudisidir. etnik musiqi janrındakı ifaları ilə məşhurdur. journey ifası bir başqa aləmə aparır adamı. "Kamança müqəddəsdir muğamnan başqa heç nə ifa etmək olmaz" deyənlər utanmalıdır belə fərqli əsərlərdən sonra.
qafqazdakı vəziyyəti tamamilə dəyişəcəyini inandığım vəziyyət. amerikanın 'frontera resources' şirkətinin açıqlamasına görə gürcüstanda 5,3 trilyon kubmetr ehtiyyatı olan qaz yatağı tapılıb. nəzərə alın ki, bu dünyadakı ən böyük qaz ixracçılarından olan 'gazprom' şirkətinin ehtiyyatlarının 15%-ni təşkil edir. şirkətin prezidenti stiv nikandros yaxın 5 il ərzində bu ölkədən türkiyə və avropa ölkələrinə qaz ixracına başlayacaqlarını deyib. nəhəng qaz yatağı cənubi kaxetiya bölgəsində yerləşir.
hər zaman ' e bu gürcülərin heşnəyi yoxdu belə elirlər, gör nefti-qazı olsa neyniyər' deyənlər üçün 5-cə il də gözləyin görün dirçəliş və inkişaf necə olur.
bakıda olarkən çox qaradərili əcnəbi dostum var idi, xüsusilə nigeryalılar. özüm dəfələrlə şahidi olmuşam onlara qarşı irqçiliyin. dəfələrlə ictimai yerlərdə mübahisələr yaranıb xüsusilə təkhüceyrəlilərin 'qarabala ahahah' tipli reaksiyası və ya şəkil çəkdirmək istəyən dölbeyinlərlə. məni ən çox üzən və utandığımnan başımı götümə soxmaq istəmə səbəbim nigeryalı dostumun azərbaycanca bilməsi idi və ətrafda danışılan hər şeyi başa düşməsi idi.
)
