orta şərqi uzun müddət işğal altında saxlamış monqollların dilinin burada yaşayan xalqların dilinə təsir etmədiyini deyə bilmərik.
qayçı - proto-monqolca kaïcï sözündən gəlir. çağdaş monqolcada хайч (xayç) olaraq yaşayır.
hündür - proto-monqolca öndür ; monqolca өндөр (öndör).
dəbilqə - proto-monqolca duɣulɣa (duğulğa) ; monqolca дуулга (duulqa).
lap - orta monqolca lab; monqolca лав (lav)
yekə - proto-monqolca jeke ; monqolca их (ix).
dal - arxa, davam, göt mənasındakı dal monqolca дал (dal)-dan gəlir. budaq mənasında türk sözüdür.
tala - məşədəki ağacsız açıq sahə mənasını verən tala sözü proto-monqolca tala, tal-b- sözündən gəlir.
kürəkən - monqolca хүргэн (xurqen)
quda - monqolca худ (xud)
nökər - orta monqolca dost, yoldaş mənasında olan "nökür" sözündən gəlir. müasir monqol dilində də eyni mənada "нөхөр" şəklində işlədilir.
maral - monqolca марал (maral)
ceyran - orta monqolca jērän ; monqolca зээр (ceer). əski türkcədəki yẹgren (sarı, şabalıdı) sözündən götürülüb.
cida - nizə deməkdir. orta monqolca jida, çağdaş monqolca жад (jad).
nohur - balaca göl, gölməçə manasındadır. orta monqolca naɣur (nağur); monqolca нуур (nuur)
sovqat - bax
monqol sözü olduğu deyilir. Bir monqol dili olan kumuk dilində də var imiş.narın - monqolca нарийн (nariyn)
ürgə - ikiyaşar at mənasını verən ürgə sözü orta monqolca "üriy'e (trans.)" sözündəndir.
cərgə - orta monqolca jerge ; monqolca зэрэг (cereg)
yasaq - orta monqolca jasag ; monqolca засах (casax)
yamçı - arabaçı, at arabası sürücüsü. yam elxanilər dövründə ölkədaxili əlaqəni təmin etmək üçün hər 21 kilometrdən bir qurulmuş rabitə məntəqəsidir. yamların arasındakı əlaqəni də yəqin ki, yamçı adlanan atlılar təmin edirdi. Bir yerə məktub göndərmək lazım olanda, bir atlı yerinə hər 21 kilometrdən bir-birini əvəz edən yamçılardan istifadə olunurdu. Bu söz orta monqolca "jam (trans.)" sözündəndir. monqollar da yəqin ki, çinlilərin 站 (ʈˠɛmH) sözünü alıblar.
sərin - monqolca сэрүүн (serüün)
subay - monqolca сувай (suvay). bu söz zabit mənasında proto-türkcədir. açılışı s²ü (ordu) + b²g (bəy).
oymaq - kənd, el, mənasını verən oymaq sözü tayfa, nəsil mənasını verən "ayimag (trans.)" sözündən gəlir.
qurultay - bunu hamı bilir. monqolca хуралдай (xuralday)
oqtay - monqolca ögedei adının dilimizə uyğunlaşdırımış biçimidir. (altay monqol adı deyil)
qeyd:
monqolca sanılan ordu
, qadağan , qada , çöl , qabırğa , Ala , kəpək , anqırtı sözləri türkcədir.qeyd²: əlifba sırasında yazmağa ərindim.
