5 il boyunca sinifin ən arxa partasında oturan və ilk sıralara həsrətlə baxan biri olaraq deyə bilərəmki əgər orta sinif və altında bir ailənin uşağıysanız arxa partalardaki yerinizi qarantiləmiş olursunuz. məsələn bizim rayon * sabirabad məktəblərində qırmızı örtülü parta deyə bir sistem var idi, ən qabaqdaki iki yada üç partalardaki örtülər. sözdə ən yaxşı oxuyanların oturması üçün nəzərdə tutulmuş bu partalarda nədənsə sinifin ən imkanlı uşaqları gözləri zəif olduqları bəhanəsi ilə oturdulurdular. bir gün valideyinin biri gəlir və müəllimədən `xahiş` edir ki bəs bizim uşağın gözləri zəifdi müəlliməsi, qabaqda otursunda nolar ki. sözaltı mənası isə uşağım əziklik hissini ibtiadi sinifdə hiss etməsin. niyə isə elə hey o hər günün səhərini yağ - bal kimi güclü qidalar ilə açan və məktəbə son model maşınla gələn imkanlı uşaqlarının gözləri zəif olurdu, ama səhərini qaynadılmış yumurta , yavan çörək ilə açan və məktəbin bufetində satılan peraşkilərə intizarla baxan, məktəbə son model maşınla yox beş kilometrlik palçıqlı yolla gələn, xəsətlənərkən həkim çağırılmayan yorğanda tərləmək üsulu ilə sağalan kasıb uşaqlarının gözləri isə çox güclü olurdu. nədənsə.
parta örtüləri yuyulmaq üçün sıra ilə evə aparılan bu sistemdə qayıdan parta örtülərinin hansı paltar tozu ilə yuyulmasına xüsusi diqqət yetirilir və eynilə təbaşir alma növbəsində rəngli və ən bahalı təbaşir alana xüsusi müamelə göstərilirdi. nədənsə.
böyük ehtimalla bayramlarda şeir demək üçün seçilən uşaqlardə birinci partada oturanlardan seçilir, yada son zəngdə ən gözəl hədiyə veriləcək olan uşaqlarda onlar olur. bazarda göyərti satan kəndlinin uşağı ən arxa partada oturaraq 1 il boyu son zəngdə ona veriləcək hədiyyənin pultla sürülən maşınmı yoxsa reyslər üzərində hərəkət edən qatarmı olacağını düşünərkən son zəng günlərində `uşaq seçmə mərasimində` taleyin ona nə göstərəcəyindən bixəbər olur. çünkü o sistemin `seçmə` anlayışına hələki təmiz yabancıdır. ama öyrənəcək. irəlidəki illərdə sistemin dayanılmaz ağırlığını çiyinlərində hiss edəcək. sinifə uşaq seçməyə gələn on birinci sinif uşaqları qarşıdaki partalara yaxşınlaşaraq gözü zəif olan imkanlı `balaya` yaxınlaşaraq; `müəlliməsi bu balanı son zəngə götürə bilərəm mən?` sualını verir və müəllimədən `yox qıdım, o balanı rayon icra hakiminin bayısı oğlu götürüb` cavabını alır. digər qırmızı partada oturan uşağa əl atanda da onun prokurorun uşağı olduğunu, prokurorun həftadının iliyi olan filankəs tərəfindən götürüldüyünü öyrənib kefi qaçır. arxa partalara baxmadan sinifdən çıxır çünkü o `həyatında bir dəfə olacaq` son zəng bayramında qarşısında yaxşı geyimli təmiz bir uşaq görmək istəyir, arxa sıraların çirkli və çirkin uşaqlarını yox.
sinif ayrı seçkiliyinin təməl problemi yenə sistemin təmsilçisi olan sənədlərə `20 ibtidai sinif var` yazıb o 20 sinifdən 10 sinif çıxaran məktəb müdüründədir. 15 nəfərlik bir sinifi digəri ilə birləşdirərək 10 sinifi ixtisar edib pulunu cibinə qoyarkən o 30 nəfərlik sinifdə şagirdlərin çoxluğu səbəbi ilə müəllimlərin hamısı ilə maraqlana bilməyib hamını öyrədə bilməyəcəyini düşünmür, yada düşünmək istəmir. beləcə sistemin ədalətsiz seçiminə məruz qalmış kasıb uşağı arxa partada oturaraq ilk partada oturan və muhtemələn 20 il sonra öz `bayısı` oğlanlarına vermək üzrə proqramlanmış imkanlı qızına olan sevgisini partanın üzərinə x+y=m şəklində sənət əsəriymiş kimi incəliklə yazarkən 4 il keçib gedmiş olur. geriyə qalanlar isə acı və şirin xatirələrin yovrulduğu arxa parta söhbətləri olur.
və arxa parta dostluqları, bunun xüsusi əhəmiyyəti var. arxa partalarda ki sadiq dostlarınızın. sinifin ən yaxşı oxuyanlarına həmişə qiptə ilə baxan amma əlimdən gəlsədə oxumayan, çünkü evə verilən şeiri əzbərləməkdənsə tanımadığım küçələri sülənib yeni şeyləri kəşf etmək istəyən məni, müəllim bir dəfə ən arxa partadan bir neçə parta irəli aldı və məndə bir işıq gördüyünü dilə gətirdi. götümdə nərgiz gülü açmış kimi sevinən mən, arxaya dönüb öz parta yoldaşımın üzündəki o əziklik ifadəsini görəndə pis oldum və müəlliməyə deyərək aylardır həsrətlə baxdığım o qabaq partalardan imtina edərək öz tale yoldaşımın yanına qayıtdım. irəlidəki 3-4 il boyunca isə mənə qabaq partaların verə bilməyəcəyi dostluğu verdi o arxa partada ki yoldaşım
#4588
(baxma: ibtidai sinifdə intonasiya ile şeir deyən qız)
hassikdir deyirəm. yazını tam yazıb bitirdiyim yerdə playlistdə oxumağa başlayan musiqiyə bax, ilahi ədalət bu olsa gərək;
http://www.youtube.com/watch?v=YR5ApYxkU-U
(youtube: 
)
)We don't need no education
We dont need no thought control
No dark sarcasm in the classroom
Teachers leave them kids alone
Hey! Teachers! Leave them kids alone!
All in all it's just another brick in the wall.
All in all you're just another brick in the wall.