əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
azərbaycan dilindəki söz qıtlığı
-
türkcənin azərbaycan dilinə ziyan vurması
-
aşk filmlerinin unutulmaz yönetmeni
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+17 əjdaha
21. sözlükdə həmişə mübahisə yaradan , bir - birinə söz soxmağa çalışan başlıqlardan qaçınmağa çalışıram. amma bu dəfə yazacam.
ilk öncə onu vurğulayım ki , dünya üzərində o amazon meşələrindən çıxmamış , afrikanın cəngəlliklərində yaşayan qəbilələrin dili xaric , təsirə məruz qalmamış , söz alıb - verməmiş dil yoxdur . hətta , çox araştırsan onların da qonşu qəbilələrlə söz alış - verişi tapılacaq. müasir türk dilləri içində ən az təsirə məruz qalanlardan biri yakutcadırsa , onda da monqolcadan , tunquzcadan izlər var. dillər hər zaman qonşu dillərlə - eyni kökdən olsun vəya olmasın - qarşılıqlı alış-verişdə olur. yəni , dil hər zaman təsirə məruz qalır , qalmalıdırda . dilimiz farsca , ərəbcə tərəfindən məhv edilib şivənləri boş quruntudur. çünki dilimiz sözü alanda , bu 2 dilin qrammatik quruluşunu da almır ki . sözü alır , onu öz qrammatik quruluşuna uyğunlaşdırır . şəkilçi baxımından zəngin olan və aqqlütinativ olan dillər asanlıqla başqa dilin quruluşunu almaz . sizə səfəvi dövrü iranından bir misal verim , fikrim tam aydın olsun. şahın quşcuları , qorçuları , fars dilli narrativ mənbələrdə eynilə belə keçir - qusçubaşiyan , qorçubaşiyan - quşcuların başı və qorçuların başı. sözlər hər ikisi türk mənşəli sözlərdir , ancaq cəm şəkilçisinə diqqət edin , farscadır. bu sözlər farscaya keçib , ancaq fars cümlə quruluşuna uyğunlaşıb . ümumu türk dillərindən farscaya 5000-dən çox söz keçib . orxun abidələrində belə soqd dilindən alınma sözlər var. tanq imperiyası dövrünə aid çin qaynaqlarında da türkcə ifadələr var. ( maraqlılara ifadəni tam olaraq da deyə bilərəm). ümid edirəm ki , bu mövzuda fikrimi kifayət qədər izah edə bildim. keçək əsas məsələyə.
dil o zaman çirklənər ki , o dildə danışanların nümayəndəsi olan və orada - burada təhsil aldığı ilə öyünən gənclər o dili bilməsin , o dili ala yarımçıq danışsın. bəli , azərbaycan - dili - yəni bizim istifadə etdiyimiz dil - çirkləndirilir. bunu da çirkləndirənlər bizlərik . bu bəhs etdiyiniz " çirklənmə " də təbii yolla baş vermir . yəni , dilin özü söz alıb - vermir. sən gedirsən , türkiyədə dılğır bir anadolu universitetində oxuyursan , başlayırsan hesabından , bloqundan araya türkcə sözlər sıxışdırmağa . sıxışdır , problem deyil. hər kəs istədiyi kimi danışa bilər . ancaq gəlib " azərbaycan dili kasıbdır " , " özümü ifadə edə bilmirəm " , nə bilim nədir desən , olmaz. bu vaxt mən də sənə deyərəm ki , dil heç də kasıb deyil. sən " uşaq və buz " , " xoruz " şerləri xaric azərbaycan ədəbiyyatından xəbərsizsən. bir də , ictimai yerlərdə ağzına su alıb oturmayasan deyə , bir - iki axundov ifadəsi əzbərləmisən. sən ənvər məmmədxanlı , süleyman sani axundov , süleyman rəhimov və b. azərbaycan dilində gözəl yazan yazıçıları oxumamısan deyə , bu dil kasıb deyil ay qardaş. dili sənin arasına sıxışdırdığın "abi" , "vallahi" , "adam" və s. ifadələr it gününə qoyur. bir misal verim , deyirsən ki , " adam çox gözəl aktyordur" . ay başına - gözünə döndüyüm , azərbaycan dilində o adam sözü heç vaxt sənin o ifadə etdiyin kimi işlənməyib axı. niyə gətirib o küçə türkcəsini soxuşdurursan bura , sonra da deyirsən özümü ifadə edə bilmirəm , dil kasıbdır. əgər azərbaycan dilinə fikir bildirəcəksənə ilk öncə o ağzınızdakı küçə türkcəsini tüpürün yerə . əgər türkiyədə düz - əməlli ictimai mühitdə olmusunuzsa görəcəksiniz ki , nə qədər səlis türkcə danışsanız o qədər sizə sayğı duyulur. açın 70 və 80-ci illərin trt spikerlərinin danışıqlarına qulaq asın və feyz alın. indi isə salamat türkcə danışanda yoxdur . ciddi deyirəm aztv izləyin. gözəl axıcılıq , təmiz intonasiya , yerli yerində ifadələr. əzizlər , xalq ifadələri işlətməkdən çəkinməyin . bu sizin "cool"uğunuza xələl yetirmir , əksinə sizi daha da ucaldar .
+12 əjdaha
11. 18,19,20-ci əsr azərbaycan ədəbiyyatlı oxumayanların dilimizə fikir ifadə edəbilmə kasadlığı bəhanəsi ilə qara yaxdığı başlıq. dilimiz regiondakı hadisələrdən təbii olaraq təsirlənərək, ərəb-fars mənşəli söz və tərkibləri mənimsəmişdir və bu tərkiblər ədəbiyyat və şeiriyyatımıza bəzək qatan amillərdəndir. ancaq rus və türkiyə türkçəsindən dilimizə keçən sözlər sayəsində adam iyrənir ağzınızdan.
+13 əjdaha
1. son dövrlər müşahidə edərkən ən çox əsəbiləşdiyim mövzudu. səbibini soruşanda deyirlər ki, "rusca danışsaq yaxşıdı?" burdan belə bir sual doğur ki, "əəə loban, kiminsə dilində danışasan mütləq?" rusu da, türkü də (araya ukrayn qızlarını da qataq) belə belə bla bla.
+13 əjdaha
14. yeni nəslin azərbaycanca kitab oxumamasından qaynaqlanan bir problemdir. ancaq təkcə bundan ibarət deyil.
tv, radio, internet - bunların hamısı bizə məlumatları türkcə aşılayır. internetdə məşhur olmayan, ancaq özünüzə maraqlı gələn hansısa informasiyanı azərbaycanca tapmaq çətindir, ancaq türkcə ən azından bir-iki qaynaq da olsa, tapırsınız. maşında gedərkən radioya qulaq asırsınız və budur, yenə demet akalının təzə mahnısını həmin gün bəlkə onuncu dəfə eşidirsiniz. evə gəlirsiniz, bir az televizora baxım, başım qarışsın deyirsiniz. açırsınız atv-ni, görürsünüz ki, yenə zaur "deyirəm" yerinə ağzını əyə-əyə "söyləyirəm" deyir, sonra çevirirsiniz kanalı, baxırsınız ki, o birisi kanalda o birisi zaur yenə kimisə yerin dibinə soxur, aygün türkcə mahnı oxuyur, röya türkcə mahnı oxuyur, bezib kanalı dəyişdirirsiniz, kanal d-də gedən seriallara baxırsınız. çünki öz seriallarımız da onlardan götürülüb, müğənnilərimiz də türkiyəyə gedib klip çəkməyi özü üçün qürur mənbəyi sayır. bir həftəlik türkiyəyə dincəlməyə getmiş adam qayıdanda türkcə danışır, niyə axı?! mən özüm türkcə danışanda heç kim ləhcəmdən seçə bilmir ki, haralıyam. ancaq ki azərbaycana gələndə, azərbaycanca yazışanda, danışanda bir dəfə də olsun, türk sözlərindən istifadə etməmişəm. kimsə edəndə də ətim tökülür, düzü. hə, söhbəti kitablarla açmışdım. bütün onlayn kitab satan saytlar, əli və nino mağazası və bunun kimi bir çox yerlər türkiyədən kitab gətirib bizim millətə baha qiymətə soxuşdurur. heç kim kitabı tərcümə eləməyi fikirləşmir, çünki ucuz alıb baha satmaq işlərinə yarayır, yoxsa ki dur tərcüməçiyə pul ver, sonra o kitabı nəşr elə və s. fikirləşirlər ki, əşi onsuz da bu millət türkcə bilir də, qoy elə türkcə oxusunlar. belə olanda da türkləri ovcumuzun içi kimi bilirik, özümüzü unuduruq.
azərbaycan ədəbiyyatını təbliğ edən yoxdur heç. sovet yazarlarının əsərləri yenidən basılmır, ancaq qərb ədəbiyyatı oxuyuruq. ədəbiyyatşünaslar hara baxır bəs? dilçilər hara baxır?
bəxtiyar vahabzadənin "latın dili" deyə bir şeiri var, deyir ki:
indi söylə,
hansı dilə ölü deyək:
vətən varkən,
millət varkən,
kiçik, yoxsul komalarda
dustaq olan bir diləmi?
yoxsa, uzun əsrlərdən
keçib gələn,
xalqı ölən,
özü qalan bir diləmi?
dil ölürsə, hamımız günahkarıq. sən yeniyetmə yazmağa ərinib ərgən yazırsansa, vaz keçmək sözünü yazmaq əvəzinə beynini yorub əl çəkmək, imtina etmək sözlərini tapmağa çalışmırsansa, o sənin günahındır. dilin günahı yoxdur.
+12 əjdaha
22. hər hansı bir azərbaycanlı türk söyüşü olan "aq"-ni işlədəndə elə bil başımdan qaynar su tökürlər.
+10 əjdaha
9. bu başlığı dilçi olaraq deyil, sadə vətəndaş (türkmən dilində - rəiyyət) olaraq açmışam. ki, açan yerdə başıma göyərçin batıraydı. nə qədər yeniyetmə dövrünü, ömrünü, gününü türkiyəyə bağlayan var imiş. bizim dilimizin söz dağarcığı (bazası) kasaddırsa dil institutları xalis türk sözləri (söhbət bütün türkdilli ölkələrdən gedir) ya tapmalı, ya da yaratmalıdır (bax: elektrik yuvası)
reallıqda isə seriallardan öyrənilən yarım yamalaq türkiyə türkcəsindəki ara sözləri dilimizə daxil olur. siz hələ özünə inamı olmayan xalq obrazı yaradın, zəiflik kompleksinə girin. fərd olaraq eqo göylərdədi hamıda, xalq (daha dəqiq millət) olaraq bizdən mındar, səmə, səydəşi yoxdu düşüncələrimizdə.
+11 əjdaha
26. kirlətmə? azərbaycan türkcəsində olan saysız hesabsız ərəb-fars mənşəli sözlərdən yox,türkiyə türkcəsindən çəkinən,türk deyilən millətin təkcə türkiyə əhalisi olduğunu düşünən insanlar tərəfindən səsləndiriləbiləcək cümlə.özü də çox söz var,əsl türkcəmizdə var,amma o qədər işlətmirik ki,bizə sanki öz sözümüz deyilmiş kimi gəlir. şərh bizim sözdür,"yorum"la çirkləndirməyək?
+15 əjdaha
2. azərbaycan dilini şəffaf sayan kəslərin açdığı başlıq. onsuzda fars, ərəb, rus sözləri ilə zikilib çevrilib bu dil. nəzərə alsaq ki, azərbaycan dili türk dilinin bir şivəsidir, tr türkçəsindən bizim dilə keçən xalis türk sözləri heç bir şəkildə dili kirləndirə bilməz. hətta məncə bu proses vacibdir. məsələn nəyə görə fars sözü olan təyyarə sözünün türk dilindəki uçaq sözü ilə əvəzləməyək? və ya ərəb sözü "müəllimə"nin yerinə türk sözü "öyrətmən" olmasın? əgər sənin dilində o sözün qarşılığı varsa, nəyə görə başqa dildən istifadə edəsən? türkiyə türkçəsində də alınma sözlər var. amma onlarda dil islahatı keçirildiyinə görə tr türkçəsi bizimkindən daha yaxşı vəziyyətdədi. ərəb, fars dilinin təsiri bizim dili çox kobud edib. hələ o azərbaycanlaşdırılmış rus sözləri lap adamın ətini tökür.
+7 əjdaha
12. qatıldığım fikirdi. biri gəlib yeniyetmənin yerinə ərgən deyirsə bu dil birdəfəlik silinər gedər qardaş.
+9 əjdaha
5. belə bir başlığın türk dillərinə aid bir dil haqqında açılması yanlışdır.gedin rus diliçün açın deyək hə.fars və ərəb dillərçün açın razılaşaq.amma türk dili zatən bizim dillə eyni ailədə yer alır.bu niyə kimlərisə narahat eliyir anlamıram.
+5 əjdaha
24. Məncə, başlığın mövzusu bir az mənasız tərəflərə çəkilib. Azərbaycan dilini zənginləşdirmək üçün türk dil qrupuna aid olan digər dillərdən sözləri tapıb, özümüzünkünə qatmaq bəlkə nəyisə dəyişə bilər. Bəlkə. Yəni bu şəkildə dil özündə olmayan, tərcüməsi ancaq üç-dörd kəlmənin birləşməsiylə ifadə edilən sözləri lüğət tərkibinə artırar. Amma onsuz da dilimizdə mövcud olan kəlmələri Türkiyə türkcəsindəkilərlə əvəz etmək çox boş və lazımsızdir. Başlıqda nəzərdə tutulan da bu olmalıdır. Yəni "xoşbəxt" varkən, niyə "mutlu", "kədərli" varkən, niyə "üzgün"href="https://azerdict.com/az/izahli-luget/" style="rgba(25,148,218, 0.8 
" target="_blank" class="sonses" rel="nofollow">https://azerdict.com/az/izahli-luget/üzgün), "xeyli" varkən, niyə "baya", "məsləhət görmək" varkən, niyə "önermek", "alüdəçisi olmuşam" varkən, niyə "bağımlısı olmuşam" "müqayisə" varkən, niyə "kıyaslama" deyəsən ki? internetdə ortalıq "ulan"lar, "abi"lər və başqa, TV serialı türkcəsi sözləriylə qaynayır. Belə halda buna azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsindən başqa bir ad vermək təəssüf ki, mümkün deyil.
+6 əjdaha
23. deməli belə. bəzi hallarda türk sözləri işlətmək olar, fikrini daha yaxşı ifadə etmək üçün mü deyim, daha effektiv səslənir mi deyim. amma bəzi adamlar var həqiqətən bunun ağını çıxarır. ancaq qızlarda buna rast gəlmişəm düzü. bu yaxınlarda iş yerimdə qarşılaşdığım bir hadisəni danışmaq istirəm. deməli bir makyaj mağazasında bir makyaj məhsulunu test edirəm və orda çalışan qız köməklik göstərir. bu zaman bizə yaşı 23-25 arası bir qız yaxınlaşır. 10 kmdən başa düşülər ki azərbaycanlıdı bu xanım. yaxınlaşdı bizə, birdən başladı türkcə danışmağa. amma necə danışır əl qatıb özünə ama hiss olunur ki, yox da azərbaycanlıdı bu qız. ay nə bilim ben hava alanında stuardes çalışıyorum, ben de bunlardan kullanıyorum zad. biz də satıcı qızla birbirimizə baxırıq ki, bu neynəməyə çalışır. qız rolunu yaxşı oynuyurdu, taki o sualı verənə qədə. qayıtdı ki, siz şimdi kirşan mı sürüyosunuz? kirşan e ay kişi. türkcədə elə bir söz yoxdu. dözmədim, qayıtdım buna ki, nə özünü artistliye qoymusan? türklər nə bilir kirşan nədi. öz dilində danış da əziyyət çəkirsənsə belə. qız duruxdu, sora nə desə yaxşıdı? nasıl istiyorum, öyle de konuşuyorum. sora da sifət eliyib getdi. deməyim odu ki, bax məsələn mən, türk klubuna azarkeşlik edirəm, türkiyədə bəlkə 20 dəfə olmuşam, türk dilini də yaxşı bilirəm. amma sənin qarşındakı azərbaycanlıdısa, azərbaycan dilini bilirsə, belə oyunlara nə ehtiyac var axı?
+6 əjdaha
6. çox kasıb dilimiz var. məsələn apteklərdə, müştərini çağırmaq istəsən xitab tapmağ olmur. qadınlara xanım dedin nəysə, ama kişilərə uyğun xitab şəkli yoxdu. həmişə ya məllim deyib çağırırlar, ya da dayı. türklərdə nə qəşəng hanımefendi, beyefendi var, heyif onları işlədə bilmirik.
+4 əjdaha
8. (baxma: azərbaycan türkcəsinin türkiyə türkcəsi ilə zənginləşdirilməsi) kimi açılmalı olan başlıq. doğrudur öz dilimizdə mövcud olan bir çox sözlərin süni şəkildə əvəzlənməsinə qarşıyam lakin etiraf edək ki dilimiz fikiri tam ifadə etmə imkanları cəhətdən kasaddır və yardım almaq qaçılmazdır. məsələn vaz keçmək sözünə mən tam anlamıyla qarşılıq tapmaqda çətinlik çəkirəm və bu fikrimi daha yaxşı ifadə edir.
+4 əjdaha
19. "azərbaycan mətinlərində ingiliscə, rusca ve türkcə alınma sözler" adlı diplom işi yazan ve araşdıran birisi olaraq deyə bilərəm ki, azərbaycan dili və türk dili eyni dil grupuna aid olmaqla berabər eyni kökə sahibdir. freethinker'in #177068 entrysinde dediyi kimi anadolu türkçəsindən bizim dilə keçən xalis türk sözləri heç bir şəkildə dili kirləndirə bilməz. bir dilçi olaraq her zaman hem türkiyə hem de azerbaycan dilçilərinin bir yerde işləməsinin tərəfində olmuşam.
en sonda hüseyn cavid 'in qız məktəbində şeiri ilə fikrimi bitirmək istəyirəm.
quzum, yavrum! adın nədir?
-gülbahar.
-peki,sənin anan, baban varmı?
-var.
-nasıl,zənginmidir baban?
-evet, zəngin, bəyzadə...
-öyle ise, geydiyin geyim
neyçin böyle sade?
yoxmu sənin incilərin, altun bilərziklerin?
söyle, yavrum! heç sıxılma...
-var, efendim, var...
lakin
müellimem hər gün söylər,
onların yox qiyməti,
bir qızın ancaq bilgidir, təmizlikdir ziynəti.
-çox doğru söz...
bu dünyada senin
ən çox sevdiyin kimdir, quzum,
söylərmisən?
-ən çox sevdiyim ilkin
o allah ki, yeri-göyü,
insanları xəlq eylər.
-sonra kimlər?
-sonra onun gönderdiyi elçilər.
-başqa sevdiklərin nasıl,yoxmu?
-var...
-kimdir onlar?
-anam, babam, müellimem
bir de bütün insanlar...
+4 əjdaha
10. "kirlədilməsi" sözü yerinə düşməyib məncə, bizim öz dilimizdə də ərəb fars mənşəli sözlər çoxdur türk dilində də bir vaxtlar belə olub, bəs edəcək qədər də rusca danışanımız var. əfsuslar olsun ki, rus dilinə müharibə elan edənlər türk dilinə müharibə elan edənlər qədər deyil. türklər dil devrimi ile ərəb fars mənşəli sözləri əsl türk sözləri ilə əvəz etmək istəslər də bu müəyyən qədər mümkün olmuş, eyni zamanda türk dilinin şərqdən uzaqlaşaraq qərbə tərəf yönəlməsinə gətirib çıxarmışdır və bununlada türk dilinə fransız dilindən xeyli miqdarda sözlərin keçməsinə səbəb olmuşdur. bizim ədəbi dilə hələ türk sözləri kütləvi şəkildə keçməyib. doğrudur bəzən küçədə türkcə danışmağa çalışıb özünü gülünc vəziyyətə salanlar olur, ancaq insanları seçimlərinə görə qınamaq olmaz. yalnız düzgün olana istiqamətlədirmək olar, bunu da fikirmcə dilçilər edə bilər.
+4 əjdaha
16. şəxsən sırf bir dilşünas kimi fikir bildirdiyim başlıqdır. digər yazarlar da mənə görə obyektiv və subyektiv fikirlər yazıblar. bəzi məqamları qeyd etmək istəyirəm. birincisi kitab oxumamaqla əlaqələndirilən prosesdir ki bu fikirlə tamamilə razılaşmıram. çünki özüm xeyli kitab oxumuşam və oxuyuram. 18,19, 20-ci əsr ədəbiyyatını da çox sevirəm. ikincisi dilə neologizmlərin hər hansı dildən gəlməsi tam normal prosesdir və bu dilin ölməsi yox əksinə yaşayıb inkişaf etməsi deməkdir. üçüncüsü bu proses coğrafi mövqe və siyasi proseslərlə sıx bağlı olduğuna görə türkiyə türkcəsindən dilimizə sözlər keçməsində heç bir qeyri-adilik yoxdur. və həmçinin vaxtılə divan ədəbiyyatı və s. dövrlərdə dilimizə kütləvi şəkildə gəlmiş ərəb-fars sözlərinin yerinə qədim türkcəylə ən çox bağlı olan sözlərin dilimizdə olduğu kimi işlənməsində heç bir mənfi cəhət görmürəm. əlbəttə artıq mövcud olan milli sözlərin hansısa başqa alınma sözlə əvəzlənməsinə mən də ehtiyac görmürəm lakin dildə yeni sözlərə hər zaman ehtiyac olduğu dəqiqdir və bu sözlər rus dili yerinə türk dilindən gəlirsə daha da yaxşı! yeri gəlmişkən "əl çəkmək" və "imtina etmək" sözlərini də olduqca sıx işlədirəm, mənasını da olduqca yaxşı bilirəm lakin məna çaları baxımından tam olaraq qarşılıq vermədiyini yaxşı bilirik, ən azından mənə məlumdur -* sizin bu davanız isə osmanlıca dərslərinin keçilməsini, əlifba inqilabından öncəki dilin qaytarılmasını tələb edən türklərin tələbindən çox da fərqlənmir, nəticə etibarilə hər iki nəzəriyyə dildəki dəyişikliyin (inkişafın) qarşısının alınmasına gətirib çıxarır.
+4 əjdaha
18. çox osduraxandroz arqumentlər yazılıb bəzi yazılarda. desəm umbaylayarlar, deməsəm umbayam.
#177052 nömrəli yazıda qeyd olunduğu kimi əks arqument kimi "rus dilindən gəlirsə türk dili daha yaxşı" kimi səbəb məntiqsizdi. #177095 nömrəli yazıda qeyd olunur ki, söz bazamıza yeni, xalis türk sözlərinin daxil olması yaxşı haldır, amma daxil olan ara sözüdürsə (ki, onlardan bizdə də var) dili kirləndirir. bu kirlənməyə qarşı mövqe qoymağı osmanlıca dərslər arzulayanlarla eyniləşdirmək isə tamam məntiqsizlikdi. türkiyədə "dil inqilabını" edən dilçi erməni idi, demək ki, türkiyə türkcəsi ilə danışmağa tərəfdar olanlar erməniyə işləyir kimi bir iddiadı bu.
(baxma: karma xalı üçün yazılan yazılar)
+4 əjdaha
28. illərlə rus əsarətində qaldığımız üçün холодильник, зарядка, уже, всё kimi nümunələr az qala daşlaşmağa doğru gedir. niyə? çünki öz dilimizdə danışmağın səviyyəsizlik, bilik səviyyəsinin kasadlıq göstəricisi hesab olunur. bunu elə türkcəyə də şamil etmək olar. az-çox 30 illik müstəqilliyi olan respublikada uşaqlar üçün müasir cizgi filmləri çəkilmir. buna görə də uşaqlar qaçırlar türk youtube kanallarına, türk filmlərinə. və düşünsək ki, inkişaf dövründə uşaqların aldığı təsir qalıcı olur, günümüzün problemini də asanlıqla anlamaq olur.
+17 əjdaha
25. türkiyə türkcəsi deyən amma azərbaycan türkcəsi deyə bilməyən, tarix, dil cahiliyyətinin soz6 sözlük təmsilçisi bir trollun bəyanatıdır. etibar ediləsi deyildir.
+2 əjdaha
13. (bax: azərbaycanca danışarkən türkcə sözlər işlətmək )
+2 əjdaha
15. #159449
p.s.: (bax: söyüşlə danışmaq) adlı entry yazmış adamam. heqiqeten artıq söyüşlü danışmaqdan ve yazmaqdan bezmişem. söyüşün yerini azaltmaq isteyirem heyatımda. ama detalları ile açıqladığım derdimi umbaylıyan adamın yüksek müsadenizle ve böyük bir hevesle götüne qoyum.
efsanesiniz!!
+3 əjdaha
3. mövzu istənilən istiqamətə uzadıla bilər. məsələn, niyə türklər (faşistlər üçün qeyd-anadolu türkləri) anahtar deyir amma açar demir, azərbaycanlılar (yenə həmin səbəblə qeyd-azərbaycan türkləri) bitik yox kitab deyir, öğretmen yox müəllim deyir. başlığın açılma səbəbi söz dağarcığımızın inkişafına qarşı sərt mövqe tutmaq deyil, türkiyəcənin ara sözləri ilə kirlədilən (pis-yaxşı, mövcud olan) dilimizin getdikcə qəlizləşən vəziyyətidir. #177068 nömrəli entry sahibi ola bilər ki, türklərdən (tağı əhmədov demişkən) yerli sözlər götürür, amma və lakin girib cücüyüm.az tipli səhifələr və saytlarda 14-18, 18-25 yaş arası xalis azərbaycanlıların dilimizi necə "qayırdığını" görəndə şəxsən mən utanıram. kimə ləzzət edirsə həmin insanın könlünün genişliyindəndi.
+2 əjdaha
7. fikrimcə qaçılmaz prosesdir. nə qədər ki azərbaycan özünü qapalı ölkə elan etmir, qonşu ölkələrlə hər tərəfli münasibət qurulur, dillərin assimiliyasiyası da olacaq. dil nümayəndələrinin digər dillərdən nələri mənimsəyəcəyi həmin nümayəndənin mədəniyyət səviyyəsindən asılıdır.
+1 əjdaha
20. kimsə mənə bakı kartın üzərindəki (baxma: alınız) (baxma: istifadə ediniz) (baxma: zədələməyiniz) sözlərinin mənasını, şəkilçilərin türkiyədən gəldiyinə görə tam dil normalarımıza uyğun olduğunu izah etsin ki, mən də başqalarını maarifləndirim. xüsusən dilşünas (ki, azərbaycan şəkilçisi ilə yazsaq dilçi) və bu üzrə diplom işi yazanların köməyinə ehtiyacım var.
+2 əjdaha
27. Əvvəla ərəb/fars sözləri bizdə çoxdur, türk dilindən söz keçsin bizə və s və s deyənlərin bir çoxu bilmir ki, türk dili də ərəb/fars/yunan/ fransız/ Avropa sözləri ilə doludur. Bir yerdə gördüyüm qədəri ilə 14.000 alınma söz var imiş. Dəqiq bilmirəm. Bir çoxunuzun işlətdiyi, bizdə yoxdur deyib, ayıb gördüyü "zaten" sözü, fars sözüdür. Komik sözü fransız/latın, Şapsal yunan və ya adabter/zaryadka sözünü bəyənməyib, xarici sözdür deyib, türklerin "şarj/şarj etmek" sözlərini işlədənlər, (ki, adabter/zaryadka sözlərinin qarşılığı yükləmə/yükləyici olaraq müəyyən edilib) nə isə, bilmirlər ki, şarj sözü fransız sözüdür. Yəni, türk dilindən türk sözü alırıq, azərbaycan dilində ərəb sözü elə belə, deyənlər, dilimizə fransız, yunan, avropa sözləri soxurlar. 1)
2) bir dildə nə qədər söz olur,olsun insan gündəlik həyat zamanı müəyyən sözlərdən istifadə edir. Yəni türk dilinin lüğətində bizdən daha çox söz olsa da, bizim dil onların dilindən əksik qalmır. Mən heç vaxt öz fikrimi ifadə etməkdə əziyyət çəkməmişəm. Nə də ki, türk sözlərindən istifadə etmirəm, azərbaycanlıların istifadə etdiyi kimi. 3) günlük həyat zamanı istifadə olunan bəzi söz və feiller var ki, bizdə onun iki qarşılığı olur. Məsələn: anlamak- başa düşmək, anlamaq. Düşünmek- düşünmək, fikirləşmək. Kullanmak-istifadə etmək, işlətmək. Kayb etmek (oyunu) uduzmaq, məğlub olmaq,(bir şeyi) itirmək, kayb olmak- azmaq, itmək. Kazanmak (pul) qazanmaq, kazanmak (oyunu) udmaq, qalib olmaq. Yardım etmek -yardım etmək (eləmək/göstərmək), kömək eləmək. Güvenmek- güvənmək, arxayın olmaq. Məsələn türklərdə də arxayın olmaq yoxdur! 4) Azərbaycan Dilinin izahlı Lüğətində (1960-87) 43.200 baş söz var idi, türkcə sözlükdə isə 26.000 baş söz (1980) qeydə alınıb. indi isə türk lüğətində 111.000 söz var, bizdə isə bu rəqəm 105.000 neçəsə yadıma gəlmir. indi belə deyək, türk xalqı üstündə araşdırma aparılıb, və məlum olub ki, türk gəncləri günlük 300-400 sözdən istifadə edirlər. Əlbəttə, sizdə çox baxırsınız türk kino və dublajlarına ona görə azərbaycan dilini düz-əməlli bilmirsiniz və fikrinizi ifadə edə bilmirsiniz. Yəni məsələn kullanmak- istifadə etmək, işlətmək. Hərəsinin özünə görə işlənmə qaydası var, amma türkcə oxumaqdan, türkcəyə vaxt ayırmaqdan, bir çoxunuzun heç bizim "işlətmək" sözümüzün olduğu yadınıza düşmür. Bir çoxunuzda orda-burda mızlanırsınız dilimiz elə dilimiz belə.
+1 əjdaha
17. düzdür, yaxşı olardı ki, dilimiz özü bizim dil ehtiyacımızı ödəsin. amma çatışmayan yerlərin də türkiyə türkcəsi ilə doldurulması azərbaycan türkcəsinin bəkaratinin pozulması, kirlədilməsi mənasına gəlməməlidir. necə əvvəl rusca var idi, indi də türkcə. çox güman ki , yaxın 20 ildə azərbaycan türkcəsinin ən azından 30-40 %-i türkiyə türkcəsiylə əvəz olacaq. həmişə belə olub. yaxın iki dövlətin hansı çox inkişaf edirsə, digərinin dili inkişaf edənə doğru dəyişir.
hamısını göstər
