blok başlıqlarını gizlət
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
xalqı kənara qoyub dövlət səviyyəsində baxanda ermənistanın mövqeyini buranın tarixi erməni torpağı olması və keçmiş dağlıq qarabağ muxtar vilayətinin öz müqəddəratını təyin etmə haqqından istifadə etməsi ilə, azərbaycanın isə ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı prinsipi və tarixi cəhətdən əsaslandırdığı konflikt.
dağlıq qarabağın tarixi azərbaycan və ya ermənistan torpağı olması ilə bağlı heç bir fikrim yoxdu, əslinə qalsa mövzuya aidiyyatı olduğunu da düşünmürəm. çünki əvvəla, tarix boyu dövlətlərin yaranması və süqutu dinamik proses olub. və indiki dövrdə keçmişdə yaşanan bu dinamik ərazi dəyişikliyini, dəyişən demoqrafiyanı qəbul edə bilməmək və tarixi torpaqlar deyə çığırmaq dözümsüzlükdən başqa bir şey kimi gəlmir mənə. o pəncərədən baxsaq belə hər iki tərəf haqsızdır və geriyə dönüb əsrlər öncəyə baxmaq əslində bir-birinə çox oxşar olan iki qonşu xalqı bir-birindən də, məsələnin həll yolundan da uzaqlaşdırmaqdan başqa bir işə yaramır. amma təəssüf ki, bizə də, onlara da sözü gedən torpaqların tarixi azərbaycan/ermənistan torpaqları, qarşı tərəfin də işğalçı olduğu öyrədilir və iki tərəf də öz işinə gələn tarixi faktlarla bunu sübut etdiyini düşünür. eynilə qarşılıqlı olaraq bir-birini 20-ci əsr boyunca törədilən müxtəlif cinayətlərdə ittiham edib digər tərəfə edilən cinayəti isə özləri tərəfindən hazırlanan təxribat adlandırdıqları kimi. məsələn, çox uzağa getmədən biz sumqayıt hadisələrini təxribat adlandırdığımız kimi, onlar da xocalının azərbaycan tərəfindən təşkil olunduğunu deyirlər. halbuki vəhşilik bütün canlılara xasdı, onun milliyəti olmur. və bu cinayətlər qarşılıqlı törədilib. bunun yükünü də orda doğulduqları üçün gələcək nəsillər daşımamalıdı. hər iki tərəf də bunu milli qürur məsələsinə çevirməyib üzr istəməklə bu söhbətləri bitirə bilərdi. amma biz də, onlar da həm xalq, həm dövlət olaraq keçmişi unutmaq yerinə gələcək nəsillərə də öyrədib nifrət, intiqam hissi yaratmağı seçirik. bunu hansı tərəfin daha şiddətli etdiyi və ya hansının daha şovinist olduğu digər tərəfə haqq qazandırmır məncə.
digər iki prinsipi ələ alaraq baxanda da faktlardan yola çıxmaq lazımdı deyə düşünürəm. bilirik ki, dağlıq qarabağ muxtar vilayəti azərbaycan ssr-in tərkibində olub(ermənilər bunun ədalətsiz olduğunu düşünüb yenə tarixi önə sürürlər amma çi fayda) və o səbəbdən də 1991-də müstəqilliyimizi elan edəndə və bmt tərəfindən bu qəbul ediləndə dağlıq qarabağ azərbaycan respublikasının tərkib hissəsi olaraq tanınır. və artıq o zaman qüvvədə olan beynəlxalq hüquq normalarına görə də ərazi bütövlüyü prinsipi gözlənilməlidi və bu prinsip güc tətbiq edərək digər ölkənin tanınmış ərazi bütövlüyünü pozmağı qadağan edir. yəni azərbaycanın ən təbii haqqıdır ki, işğal vəziyyətində öz suverenliyini bərpa etməyə çalışsın. digər tərəfdən həm də bilirik ki, dağlıq qarabağ muxtar vilayəti əhalisinin də böyük əksəriyyəti etnik ermənilərdən ibarət olub. və ermənilər də əvvəldən bu avtonom vilayətin azərbaycan ssr-in tərkibində olması ilə barışmaq yerinə bunu ədalətsiz hesab ediblər. və belə bir iddia irəli sürüblər ki, azərbaycan ssr qarabağdakı azərbaycan dilli millətlərin sayını yerli ermənilərə nisbətdə artırmaqçün məqsədyönlü qərarlar qəbul edir. nəticədə də 88-də dağlıq qarabağ muxtar vilayəti referendumdan ermenistan ssr-ə qoşulmaq nəticəsi çıxarır və sovet hökumətinə təqdim edilir. lakin bu istəkləri geri çevrilir. 1991-ci il noyabr 26-sı bizimkilər muxtariyyət statusunu ləğv edirlər. 1991 10 dekabr-ında isə dağlıq qarabağ erməniləri öz müqəddəratını təyin etmə prinsipini ələ alıb legitim olmadığı deyilən* məsələnin hüquqi tərəfi ilə bağlı heç bir fikrim yoxdu referendumla eynilə azərbaycanın ssri-dən olduğu kimi müstəqil olmaq qərarı çıxarırlar. sonrası da məlum məsələdi. (bax: qarabağ müharibəsi)
indi ermənistan tərəfi iddia edir ki, dağlıq qarabağ beynəlxalq hüquq çərçivəsində öz müqəddəratını təyin etmək üçün referenduma gedib və azərbaycan tərəfi bunu təzyiqlərlə basdırmağa çalışıb. lakin mənim oxuduğumdan başa düşdüyümə görə artıq müstəqil olmuş ölkənin tərkibindəki etnik azlıqların bu haqdan istifadə edərək müstəqillik iddia etmələri keçərli səbəblər göstərilmədikcə dəstəklənmir və ərazi bütövlüyü prinsipi prioritet olaraq götürülür. əslində belə bir istəklərinin olması, referenduma gedilməsi normal proses olsa da, bunu onlara qarşı etnik təmizləmə olduğunu səbəb göstərərək ermənistanın birbaşa müdaxiləsi ilə güc yolu ilə, üstəlik də etnik zəmində təmin etməyə çalışıblar. yəni məsələ sadəcə dağlıq qarabağın müstəqilliyi idisə, heç kəs hüquq normaları çərçivəsində nəyə görə azərbaycan dilli yerli əhalinin nəinki dağlıq qarabağdan, hətta azərbaycan dilli əhalinin çox olduğu və keçmiş muxtariyyətə daxil olmayan digər yeddi rayondan da qaçmağa vadar edildiyini, erməni əsilli olmayan dinc əhaliyə qarşı silah tuşlandığını və ətraf rayonların işğal olunduğunu açıqlaya bilməz. xalq olaraq başa düşürəm ki, özlərini bizim etnik təmizləmə niyyətimizin olmasına o qədər inandırıblar ki, varlıqlarını müdafiə etdiklərini sanırlar təəssüf ki. yəni elə görünür ki, yazıq dağlıq qarabağ erməniləri beynəlxalq hüququn nəzərə almadığı belə haqlı səbəbləri olduğu üçün bu hüququ çeynəyib işğal və aqressiya ilə özlərini müdafiə edirlər. bu qorxu ilə hərəkət edən xalqı başa düşürəm hardasa. əslində seçilən dövlət də adətən xalqın mövqeyini əks etdirir, amma ən azından 21-ci əsrdə siyasətçilərin şovinizmdən bəslənmək yerinə beynəlxalq hüquq prinsiplərini, məntiq və soyuqqanlılığı emosionallığa seçən olmalarını gözləyərdim.
belə yanaşma azərbaycan tərəfinin mövqeyini izah etmək üçün tarixi səbəblərdən daha keçərli gəlir mənə. dağlıq qarabağın öz müqəddəratını həll etmə haqqı və bunun üçün səbəbləri müzakirə edilməlidi, amma bundan əvvəl olması lazım olan azərbaycanın ordakı yerli erməni vətəndaşlarının təhlükəsizliyi təmin olunaraq idarənin azərbaycana geri qaytarılması, ermənistan əsgərlərinin çıxmasıdı. düz bir əsr bundan əvvəl həll olunan buna oxşar bir münaqişə barədə oxumuşam dünən. (bax: aland adaları)
birlikdə yaşamağımıza qalanda isə yan-yana yaşaya bilərik amma qarabağ erməniləri ilə eyni ölkənin vətəndaşları olaraq eyni haqq-hüquqlara sahib olduğumuzu anlamaq və ona görə davranmaq məncə bizim tərəfdən də çox zaman alacaq. bir-birimizə təkcə milli mənsubiyyətinə görə qərəzli yanaşmağa öyrədiblər bizi illərdi. indi də müharibə ilə yaralar təzələnir yeni nəsildə də... və çox təəssüf ki, tərəf olmaq məcburiyyətindəyik.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
riman inteqralının ümumiləşmiş formasıdır.
deməli, riyaziyyat mücərrədləşməyə başladıqca riman inteqralı kimi intuitiv olan şeylər bir növ yararsızlaşır və nəzəriyyələrin inkişafı üçün ideya odur ki, əvvəlki intuitiv olan anlayışın ən vacib xüsusiyyətləri aksiom olaraq doğru qəbul edilir, bu aksiomları ödəyən istənilən riyazi obyekt onun əvəzedicisi olaraq işlədilir. lebeq interalı da bunlardan biridir.
başdan başlasaq, deməli riman inteqralı hesablananda absis oxundakı intervalı n hissəyə bölürdük və funksiyanın seçilmiş bir nöqtədəki qiymətini vururduq o hissənin uzunluğuna. ancaq bunu edərkən əvvəlcədən bildiyimiz, lakin gün kimi aydın olduğu üçün diqqət etmədiyimiz nüanslar var; məsələn funksiyanın təyin oblastı, başqa sözlə x-lər çoxluğu ədəd oxu üzərində göstərilə bilən çoxluqdu, belə ki, ixtiyari bir çoxluq deyil. bu o deməkdir ki, riman inteqralını hesablaya bilmək üçün bizə ilk növbədə bu çoxluğun həndəsi yerinin * topologiyasının olması vacibdir. ikinci növbədə biz axı ədəd oxu üzərində * bir ölçüdə iki nöqtə arasındakı məsafəni hesablaya bilirik; çox asanlıqla görürük ki, sonrakından əvvəlkini çıxsaq məsafəni alırıq. digər tərəfdən bilirik ki, riyazi bir obyekt kimi çoxluq ixtiyari elementlər yığınıdır. bunu ələ alaraq fərz edək ki, bizim funksiyamız elə bir çoxluqda təyin olunub ki, bu çoxluq nizamsızdır və onu heç bir yer anlayışı ilə təsvir edə bilmirik. deməli məsafə anlayışımız da intuitiv olaraq yoxdur. beləcə biz rimanın ifadə etdiyi mənada inteqral anlayışını bu kimi funksiyalar üçün genişləndirə bilmirik.
lakin lebeq deyib ki, biz elə rimanın baxdığı o ən sadə halda başqa bir yanaşmadan istifadə edib onu bu dediyim tip istənilən funksiya üçün genişləndirə bilərik. bu isə o demək idi ki, inteqral anlayışı artıq yer anlayışı olmadan inkişaf etdirilə biləcəkdi. lebeqə görə absis oxunu n hissəyə bölməkdənsə, ordinat oxunu bölmək və ordan ixtiyari bir y' seçib onu absis oxunda bu hissəyə uyğun gələn, yəni y-i bu hissədə yerləşən intervalın uzunluğuna, daha dəqiq ölçüsünə vurub hər belə üfüqi formada üst-üstə yığılmış düzbucaqlının sahəsini alıb sonra da eyni ilə riman kimi davam edə bilərik. nb: riman inteqralında düzbucaqlılar şaquli yan-yana düzülmüş idi.
bu növ yanaşma nəyə görə əlverişli idi bəs? ona görə ki, bu yanaşma ilə biz abstrakt anlayışları daha asanlıqla qəbul edə bilərdik. deməli, f-in seçilmiş bir qiymətini onun tərs funksiyasının qiymətlər çoxluğunun ölçüsünə vurub toplayırıq. bunun üçün bizə ölçüləbilən bir funksiya və ölçü anlayışı lazımdır. ölçüləbilən funksiya odur ki, ona uyğun x-lər üçün mücərrəd mənada yer düzəldə bilirik, hansı ki bizə bir növ məsafəni ölçmək üçün şərait rolunu oynayır. bu məqsədlə ölçüləbilən fəza və cəbr kimi abstrakt anlayışlar daxil edilir. bəs ölçü və yaxud abstrakt mənada məsafə? intuitiv olaraq məsafə mənfi ola bilməz, a nöqtəsindən b-yə qədər olan məsafə elə b-dən a-ya qədər olan məsafəyə bərabərdir və üçbucağın istənilən iki təpə nöqtəsi arasındakı məsafə digər iki tərəfin uzunluqları cəmindən kiçikdir. bu üç şərti ödəyən istənilən funksiyanı/qaydanı yeni çoxluğumuz ölçüləbilən olduğu halda, ondan seçilən istənilən elementlər cütü üçün artıq ölçü olaraq qəbul edə bilərik. bu da olur mücərrəd ölçü anlayışı. beləliklə də, lebeq inteqralı istənilən fəzada, istənilən növ yer anlayışında inteqraldan istifadə etməyi mümkün etmiş oldu.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bayaq albert aqarunovun bildiyimiz o videosu çıxıb qarşıma. hər dəfə baxanda səni azərbaycan torpağı üçün savaşmağa nə vadar edir sualına əsəbiləşirəm. bəlkə də elə o cavabı eşitmək üçün belə bir sual verir. bilmirəm, amma mirşahinin sualına etiraz entrisi olaraq hamıya məlum olanı car çəkmək eşqi ilə demək istəyirəm ki, azərbaycan adını iranın indi cənubi azərbaycan dediyimiz bölgəsindən alır. o zamanlar indi sərhədlərimiz daxilindəki digər ərazilərsə şirvan və aran adlanırmış. adını sevdiyim, heç bir etnik mənsubiyyətə əsaslanmır yəni ki. vurğulamağa dəyər xüsusi bir şey deyil bəlkə, amma azərbaycanlı deyəndə birləşdirici faktoru mütləq şəkildə etnik mənsubiyyət olmayan, ortaq nöqtəsinin birlikdə yaşadığı coğrafiya azərbaycan olan insanlar başa düşülür. kiminsə azərbaycanlı olduğunu deməsi həmin şəxsin türk, talış, ləzgi, tat, avar, ingiloy və s. ola biləcəyi ehtimalı deməkdi.
bu ölkənin adı ilə belə etnik kimliyindən asılı olmadan torpağında yaşayan və özünü oraya aid hiss edən hər kəsin vətəni olması fikri çox gözəldi fikrimcə. Bundan gözəli isə uğrunda ölmək lazım gəlməyən vətən olması olardı. O da belki yarın belki yarından da yakın deyə bir ümid...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
Dünən Səhərə yaxın ancaq yuxuya gedə bilmişdim. budilniki də ya eşitməmişəm ya da söndürüb yenə yatmışam. gözümü açanda dəqiqə 42-ni göstərirdi, yəni işdə olacam dediyim vaxta 18deqiqe qalır. saç-baş dağınıq necə gəldi özümü çatdırdım birtəhər. 57-də orda idim. Sonra da bir sürü tərslik çıxdı, boş yerə qaçaqaç. Mən də günorta elə o əhval-ruhiyyədə öz-özümə deyinə-deyinə evə gəlirəm. Evə qalxmamışdan da poçt qutusunu yoxlayıram həmişə, gələn də adətən sənəd-sünəddən başqa nəsə olmur. Baxdım ki, belə normal sənəd filan qoyulan zərfə bənzəməyən, üstündə göndərənin ünvanı yazılmayan zərf var. başqa şəhərdə olan bir tanışım da bir müddət əvvəl məndən ünvanımı soruşmuşdu, o yadıma düşdü. Pilləkənlərdə zərfi açdım ki, elə odu göndərən. Açıqça yollayıb. Üz qapağında da rəsm var, yağlı boya ilə çəkilmiş kimi. içinə də günlərinin necə keçdiyindən bir az qaralayıb, mənim işlərimi soruşub və açıqçanı kitab dükanında gördüyünü, mənim xoşuma gələcəyini düşündüyü üçün göndərdiyini yazıb. Elə yalın sözlərlə yazılıb, üstündəki şəkil elə qəşəngdi ki. Necə deyim bilmirəme, kiminsə məni belə xatırlamasından xoşbəxtlik duydum bir anlıq, amma kiçik xoşbəxtlik kimi o üstündəki rəsmi nəzərdə tuturam. onu təsvir edəcək qədər isə yazmaq qabiliyyətim yoxdu. Həm də elə bil texnologiya olmadığı dövrdə uzaqda olan hansısa dostumdan xəbər almış kimi hiss etdim. internetin əlçatan olmadığı vaxtda radioda sevdiyim mahnını təsadüfən eşitməyin hissi kimiydi. Sonrasında da bütün yorğunluğumu unutmuş kimi olmuşdum ki, qapını açdım və dağınıq çarpayı, yazı stolun üstündə oxumalı olduqlarım, o bir küncdə neçə gündü yuyulmağı gözləyən qablar, ortalıqdakı paltarlar...
Açıqçanı isə qoymuşam şkafın üstünə, gözüm sataşdıqca rəsmdən zövq alıram.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
sonsuzluğun dərəcəsi olduğunu dərk etməyə köməkçi anlayışdır. iki sonsuz sayda elementi olan çoxluq düşünün. bu iki sonsuzluq arasında fərq var yoxsa ki, elə eyni tip sonsuzluqlardı? cavabına keçməzdən əvvəl qısaca kardinallıq* çoxluğun gücü anlayışına baxaq. belə ki, hər çoxluğun elementləri sayı onun kardinallığı adlanır. deməli eyni sayda elementdən ibarət iki çoxluq eyni kardinallığa malikdir. artıq sual forma dəyişdirmiş oldu bir növ. sonsuz sayda elementli iki çoxluğun kardinallığı eynidir? bunu bilmənin yolu natural ədədlər çoxluğu ilə baxılan sonsuz elementli çoxluq arasında birqiymətli uyğunluq qurmaqdan keçir. yəni ki, biz əgər bu çoxluğun hər bir elementinə inyektiv və suryektiv bir funksiya qurmaqla natural ədəd qarşı qoya biliriksə, bu o deməkdir ki, istənilən natural ədəd üçün baxılan çoxluqda bir ədəd var. natural ədədlər də adi həyatdan da bildiyiniz kimi nələrisə saymaq üçün istifadə olunduğundan burda da onların köməyi ilə saymaq əziyyətinə belə girmədən sonsuz elementli çoxluğumuzun elementlərini saymış olduq. belə olan halda sonsuz elementli çoxluq hesabi çoxluq adlanır. yəni ki, sonsuz da olsa sayıla biləndir. sonlu çoxluqlar da ki, onsuz da hesabidir. nəticə olaraq hesabi olan sonsuz elementli çoxluq da eynən natural ədədlər çoxluğu kimi sonsuzluğun hardasa hardasa kiçik dərəcəli olanıdır. və biz əgər iki sonsuz elementli çoxluqların hər biri ilə natural ədədlər çoxluğu arasında birqiymətli uyğunluq qura biliriksə, deməli baxılan bu iki çoxluq eyni kardinallığa malikdir. yox əgər hər hansı sonsuz elementli çoxluqla natural ədədlər çoxluğu arasında belə bir uyğunluq qurmaq mümkün deyilsə, deməli onların sonsuzluq dərəcələri fərqlidir. məsələn, həqiqi ədədlər çoxluğunun sonsuzluğu natural ədədlər çoxluğunun sonsuzluğundan daha genişdir dolayısı ilə birqiymətli uyğunluq qura bilmirik və bu həqiqi ədədlər çoxluğunu qeyri-hesabi çoxluq edir. halbuki cüt tam ədədlər çoxluğu elə tam ədədlər çoxluğu ilə eyni dərəcədə sonsuzdur.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
1915-ci ildə osmanlının zəifləməsi və birinci dünya müharibəsində iştirak etməsindən yaranmış fürsətdən yararlanaraq azadlıqları üçün verdikləri mübarizənin nəticəsi köç və sürgün olan millət. üstəlik də azadlıq hərəkatının parçası oldu olmadı baxılmadığı üçün sırf ermənidi deyə günahsız kəslər çox ağır şərtlər altında hələ türklər anadoluya ayaq basmamışdan yaşadıqları şərq torpaqlarından çıxarılaraq sürgünə göndərilib. bu günki erməni diasporu da bu hadisələrin nəticəsi olaraq indiki şəklini alıb - qaçıb canını qurtarmağı bacaran, ailələrindən geriyə tək özü qalan insanların uşaqlarından, nəvə-nəticələrindən ibarətdir. 100 il keçir filan desək də, elə də uzaq keçmiş deyil. nənə babaları ölüm köçü kimi bir dəhşətdən sığınacaq yerləri olmadan qaça bilib, bütün ailə üzvlərini itiriblər. bu keçmişi, xatirələri, həsrətlərini, neçə nəsillərinin yaşadığı torpaqlarına dönmək istəməklərini, bu müsibətin də müstəqillik istədikləri üçün başlarına gəldiyini bölüşüb ötürüblər sonrakı nəsilə. uğradıqları ədalətsizliyi, geri dönmək istəklərini, torpaq həsrətlərini başa düşmək bizim üçün çətin olmasa gərək. müqayisə oluna bilməyəcək qədər kiçik miqyasda da olsa, evlərinin həsrətini çəkən qarabağ köçkünlərimizi başa düşdüyümüz kimi. nə də olsa, 30 il keçir, hələ qarabağ deyirik, məğlubiyyətlə barışa bilmirik, geri dönmək və qələbə istəyirik. halbuki hamısını unutmaq da olardı. ədalət, beynəlxalq hüquq, ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı filan mən də bilirəm. amma elə görürəm ki, çoxumuz o müdafiə etdiyimiz beynəlxalq hüquq normalarını, iran azərbaycanlıları üsyan etsə, gücümüz çatsa dövlət olaraq da, xalq olaraq da dəstək çıxıb pozardıq. həm də belə məsələlər ağı qaradan seçmək olmadığı üçün ədalətli beynəlxalq hüquq sistemi də necə olardı onu təsəvvür edə bilmirəm onsuz. nəysə, mövzudan çox yayındım deyəsən. 1915 hadisələrini deməklə soyqırım, köç, qətliam nə deyirsiz deyin, türklərin də danmadığı bu hadisələrin ermənilərin kollektiv yaddaşına həkk olunduğunu deməyə gətirirdim. sığındıqları ölkələrdə erməni köklərini itirməyə qoymayıb, kollektiv kimlikləri kimi birləşdirici faktor halını alıb. bəlkə də ona görə çox erməni bu gün məsələnin etnik türk olan azərbaycan üçün sadəcə qarabağ məsələsindən ibarət olduğunu anlamır və durmadan mövcudluq savaşı verdiklərini, soyqırım iddiasını ortaya atır. hadisələr var olan qorxularını, şübhələrini təsdiqləyir onlarçün. inandıqları tarixi torpaqlarında azadlıqlarını boğmağa çalışan, regionda sonradan peyda olmuş türkdillilər və soyqırım təhdidi. çünki 1915-ə qədər də sadəcə bəzi nümayəndələri öz dövlətləri olsun istəmişdi.
istədiyim heç də onlara qurban donu biçmək deyil. başa düşürəm ki, osmanlı da yəqin ki, ərazi bütövlüyünü qorumaq və xarici təhlükədən qorunmaq üçün belə addım atmışdı. deyəsən tarix boyu azadlığı da, çox millətli ölkənin ərazi bütövlüyünü də təmin etmək üçün vasitə həmişə dəhşətli olub. necə ki onda iki tərəf də dinc əhalini hədəf alıb. ermənilər uğurlu olsalar, müəyyən ərazidə ölümlərə səbəb olub üstünlüyü ələ keçirib dövlətlərini qurmuş olacaqdılar və indi bunun qürurunu yaşayacaqdılar çox güman. uğurlu ola bilmədikləri üçün və hədəfinin daha böyük miqyaslı olması bu gün osmanlının varisi saydıqları türkiyəni baş verənlərin yükü altında qoyur.
yəni tərəf olduğum və ya müdafiə etmək məqsədilə yazmıram. sadəcə elə bilirdim ki, qarabağ mövzusunda tarix boyu osmanlı ilə birbaşa əlaqəmiz olmadığı halda soyqırım etmək istədiyimiz iddiaları və s. buna inandıqlarından deyil də, daha çox dünyaya car çəkmək üçün işlədilir. təbii ki, o da var, amma tək-tək fərdlərinin də yazdıqlarını oxuduqca belə düşündüklərini görüb təəccüblənirdim. inanırlar ki, niyətimiz doğrudan da onların kökünü kəsməkdi. dünən baxıram subredditlərində ermənistandakı fərdi silahlanma ilə bağlı qanun haqqında biri sual verib. cavab verənlərdən də əksəri razılaşıb ki, azərbaycan, türkiyə kimi düşmən dövlətlərlə əhatə olunduqları üçün mülki əhalinin silah sahibi olması qanuni olsa yaxşı olar. nə qədər absurd da olsa, altında yatan azərbaycan və türkiyənin ermənistanı işğal edib qapı-qapı bunları qıracağı düşüncəsidi. belə bir qorxularının olması çox üzücüdür məncə. kaş ki, bizə tarix saxtalaşdırılaraq deyil də, daha doğru öyrədilsə idi də bu gün çoxumuz üçün onlara nifrət etmək bu qədər asan olmasa idi. məgər anlamaq üçün nə qədər də önəmli imiş.
son olaraq da digər bütün millətləri etmədiyimiz kimi, ermənilər də vəhşi, cani və s. sifətlər ilə tərif edə biləcəyimiz topluluq qətiyyən deyildir. onlara görə qarabağ münaqişəsində də 1988-ci il sumqayıt hadisələri ilə ilk qan tökən tərəf biz olmuşuq və baş verdiyi deyilənlər də xocalıda baş verənlər qədər dəhşətlidir. eləcə də bakı və gəncə hadisələri də. onlar heç nə etməyib demirəm, sadəcə bizə etdiklərini özümüz yaxşı öyrədirik onsuz, amma digər hadisələr yan keçilir niyəsə. necə ki, onlara da. bu cəhətdən öz gözündəki çöpü görməyib qarşı tərəfin gözündə tir axtaranlıq eləməkdə bizdən heç də fərqli olmayan millətdir. fərq odu ki, biz tariximizdən həmişə tapdaq altında olmağımız nəticəsini çıxarırıq, onlarasa geniş ərazini əhatə edən qədim dövlətləri, mədəniyyətləri öyrədilir. üstünə də indiki nəslin kollektiv yaddaşında soyqırım dedikləri acı tarixi hadisələrin yer almasını gəlsək, paranoya və şovinist mövqelərini belə açıqlamaq olar yəqin ki.
müharibə zamanı qarşı tərəfi anlamağa çalışmaq, empatiya qurmaq çabası məntiqli deyil, başa düşürəm. şəhərlərimiz vurulur, daim təhlükə var, doğmalarımız, gənclərimiz cəbhədə həyatda qalmaq mübarizəsi aparır. bütün bunların yaratdığı emosionallıqla nifrət qusmaq normaldı. amma bundan doğan nifrət qalıcı olub ötürülməməlidi. indi olmasa da, bir müddət sonra gəncəni xatırlayacağımız kimi, bizim xankəndini vurmağımızı da pisləyərik deyə inanıram. biri terror və ya müharibə cinayətidi, digəri isə ədaləti bərpa etmək deyənlər isə, sözlərin təriflərinə ancaq işlərinə gələndə sadiq qalır. dağıntılar altında olan xankəndini vurmağımız nəticəsində ölən də, yaralanan da, evi başına yıxılan da olub şübhəsiz. nə dərəcədə doğrudu bilməsəm də, onlar tərəfdən də 40 nəfər mülki əhalidən ölənlər olduğu yazılır. müharibə zonası olması, azərbaycanın öz ərazisi olması, hərbi obyektləri vurmaq hamısı məntiqlidi əlbəttə. amma nəticədə günahsız insanlar üçün fəlakətə səbəb ola biləcəyi ehtimalını və bunun gözə alındığını dəyişmir. qarşı tərəf üçün də hələki uduzan tərəf olaraq öz lehinə olacağını düşündükləri nəyi bacarırlarsa etmək zəruridi. təkcə döyüş meydanında gedən müharibə olubsa, mən bilmirəm. müharibə aparırsansa, addımlarının nə qədər insani olduğunu düşünmürsən məncə, sadəcə hər şeyin sürətlə yayıldığı indiki dövrdə artıq keçən əsrdən müharibənin də öz qayda qanunları var söhbəti ortaya çıxıb deyə müharibə cinayəti dediyimiz addımlara necə haqq qazandıraq deyə düşünürlər. yenə yaxşıdı, əvvəl o da yox imiş... nəticələrsə dözülməzdi əlbəttə. əlimizdən gələnsə nifrət qusub, öz ölülərimizin yasını tutub yanmaqdı. amma ki, müharibə budu. əgər dəhşətinin fərqindəyiksə, dəstəklədiyimiz son müharibə olması ümidi ilə.
silinmiş entry.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: anonim in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 85
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
kəsilməzlik, ardıcılığın yığılması, kompaktlıq, əlaqəlilik kimi anlayışları ölçülə bilməyən fəzalar üçün ümumiləşdirməyi mümkün edən şey.
Bu sadalananlar ətraf anlayışınından istifadə edərək təyin olunan anlayışlardır. Elementin ətrafı dedikdə də intuitiv olaraq ağla ilk gələn ona yaxın məsafədə yerləşən elementlər çoxluğudur. Və bu yaxın məsafə isə o deməkdir ki, bu baxılan fəzada elementlər arasındakı məsafəni, dolayısı ilə də yaxınlığı metrik vasitəsilə müəyyən etmək olur. Yəni verilmiş elementdən istənilən epsilon məsafədə yerləşən bütün elementlər çoxluğu olur onun Metrik fəzadakı ətrafı, hansı ki, açıq çoxluqdur. Bəs ətrafı məsafələrlə təyin edə bilmədiyimiz, yəni ki, Metrik olmayan fəzalarda necə? Topologiya bu sualın cavabı olan abstrakt riyazi anlayışdır. Topologiyada ətraf anlayışı açıq çoxluqlar vasitəsilə verilir. Və bu açıq çoxluqlar da öyrəncəli olduğumuz və intuitiv olan Metrik fəzalardakı açıq çoxluqlardan deyil. Bir fəza var və bu açıq çoxluqları biz müəyyən edirik, o fəzanın alt çoxluqları arasından, təbii ki, bəzi qaydalara riayət etmək şərti ilə. Çox da mürəkkəbləşdirmədən bir nümunəyə baxaq. Həqiqi ədədlər çoxluğunu və trivial topologiya yəni {boş çoxluq, R} götürək. sadəcə iki açıq çoxluq var: boş çoxluq və həqiqi ədədlər çoxluğu özü. Belə olan halda 3 4-ə 5-ə olduğundan daha yaxın deyil. Çünki bizim baxdığımız topologiya məsafə anlayışından ortaya çıxan topologiya deyil artıq. Burdakı yaxınlıq anlayışına görə hər bir həqiqi ədəd digər bütün həqiqi ədədlərin ətrafıdır və beləliklə eyni yaxınlıqdadırlar. Belə olan halda X və Y adlandırdığımız iki topoloji fəza arasındakı funksiyanın kəsilməzliyi odur ki, Y-in topologiyasında açıq çoxluq dediyimiz istənilən ətrafın X-in topologiyasında qarşılığı olsun yəni tərs funksiyasının qiymətlər çoxluğu X-də açıq çoxluq olaraq seçdiyimiz çoxluqlardan olsun. Belə bir struktur imkan verir ki, yuxarıda sadalanan və digər vacib riyazi anlayışları metrik olmayan fəzalar üçün də təyin edə bilək.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
ironik də səslənsə, məncə uğursuzluğunun səbəbi də elə ideologiyasının ilk entridə vurğulanan saf və dürüst fərd və s. kimi ideallara əsaslanması olan totalitarizm örnəyi. nəzəriyyədə möhtəşəm, amma tətbiqə gələndə insana sahib olduğundan daha romantik obraz geydirdiyi üçün sınaqdan keçə bilməyən sistemə sahib idi sovet ittifaqı. reallıqla və insan təbiəti ilə örtüşmürdü. Atamın və bir çox orta nəslin nümayəndəsinin hələ də xoş təəssüratlarla xatırlaması da ideallarının saflığından, düşüncə olaraq aliliyindəndi fikrimcə. Bəli, sovet ittifaqı doğrudan da o saflıq və dürüstlük ideallarına əsaslanaraq yaradılmışdı və onu təbliğ və təmin etmək qayəsi idi, lakin insan xisləti bütün bunları distopik bir reallığa çevirmişdi. Nəticədə də mövcud olduğu illər ərzində o ideallar sadəcə sovet filmlərinin və çizgi filmlərinin reallığı ola bildi və elə olaraq da qalır. Ondan əlavə bir çox neqativ yanaşmaların kökündə duran idealları ilə ruhu hələ də ölkəmizdə və böyük ehtimal bir çox digər post sovet ölkələrində yaşayan quruluşdur.
Sistemin mənə görə ən yaxşı təsvirini milan kundera varlığın dözülməz yüngüllüyü əsərində verib. oxuyanda tam da demək istədiyimi ifadə edib deyə fikirləşmişdim. başlığı görüb yenidən oxumaq istədim o hissələrini. oxuyandan sonra da paylaşmaq istədim. kundera kommunizmin ideyalarını kitsch ilə eyniləşdirirdi, yəni varlığımızın kimi düşüncəyə görə utanc duyula biləcək tərəflərini görməzdən gəlmək, danmaq ideyası ilə. tərcümə etməyə və daha qısa ifadə etməyə səbrim çatmadı deye kitabdan hissə olaraq paylaşıram, burda dursun.
--sitat--
Kitsch is a German word born in the middle of the sentimental nineteenth century, and from German it entered all Western languages. Repeated use, however, has obliterated its original metaphysical meaning: kitsch is the absolute denial of shit, in both the literal and figurative sense of the word; kitsch excludes everything from its purview which is essentially unacceptable in human existence.
The brotherhood of man on earth will be possible only on a base of kitsch. And no one knows this better than politicians. Whenever a camera is in the offing, they immediately run to the nearest child, lift it in the air, kiss it on the cheek. Kitsch is the aesthetic ideal of all the politicians and all political parties and movements. Those of us who live in a society where various political tendencies exist side by side and competing influences cancel or limit one another can manage more or less to escape the kitsch inquisition: the individual can preserve his individuality; the artist can create unusual works. But whenever a single political movement corners power, we find ourselves in the realm of totalitarian kitsch.
When I say “totalitarian,” what I mean is that everything that infringes on kitsch must be banished for life: every display of individualism (because a deviation from the collective is a spit in the eye of the smiling brotherhood); every doubt (because anyone who starts doubting details will end by doubting life itself); all irony (because in the realm of kitsch everything must be taken quite seriously); and the mother who abandons her family or the man who prefers men to women, thereby calling into the question the holy decree “Be fruitful and multiply.”
And in fact, Soviet films, which flooded the cinemas of all Communist countries in that cruellest of times, were saturated with incredible innocence and chastity. The greatest conflict that could occur between two Russians was a lovers’ misunderstanding: he thought she no longer loved him; she thought he no longer loved her. But in the final scene they would fall into each other’s arms, tears of happiness trickling down their cheeks.
The current conventional interpretation of these films is this: that they showed the Communist ideal, whereas Communist reality was worse.
Sabina always rebelled against this interpretation. Whenever she imagined the world of Soviet kitsch becoming a reality, she felt a shiver run down her back. She would unhesitatingly prefer life in a real Communist regime with all its persecution and meat queues. Life in the real Communist world was still liveable. In the world of the Communist ideal made real, in that world of grinning idiots, she would have nothing to say, she would die of horror within a week.
The kitsch is a folding screen set up to curtain off death.
--sitat--
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 66
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
(youtube: 
)
)Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1337
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1344